panelinies_iouniou

Economy Policy

ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ΄ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΡΙΤΗ 20 ΜΑΙΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ :ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ
Βρισκόμαστε σ' ένα σταυροδρόμι; δεν ήμασταν ποτέ απομονωμένοι; μείναμε πάντα ανοιχτοί σ' όλα τα ρεύματα ; Ανατολή και Δύση; και τ' αφομοιώναμε θαυμάσια τις ώρες που λειτουργούσαμε σαν εύρωστος οργανισμός. [-] Συνταραζόμαστε κι εμείς, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, από διαδοχικές κρίσεις, αποκαλυπτικές εφευρέσεις και φόβους, που δεν αφήνουν τον ανθρώπινο νου να ηρεμήσει σαν την καλαμιά στον κάμπο. Μπροστά σ' αυτά, τι μας μένει για να βαστάξουμε αν απαρνηθούμε τον εαυτό μας; Δε μένω τυφλός στα ψεγάδια1 μας, αλλά έχω την ιδιοτροπία να πιστεύω στον εαυτό μας. Σας παρακαλώ να με συγχωρήσετε που μνημονεύω εδώ προσωπικές εμπειρίες? δεν έχω άλλο πειραματόζωο από εμένα. Και η προσωπική μου εμπειρία μου δείχνει πως το πράγμα που με βοήθησε, περισσότερο από κάθε άλλο, δεν ήταν οι αφηρημένοι στοχασμοί ενός διανοουμένου, αλλά η πίστη και η προσήλωσή μου σ' έναν κόσμο ζωντανών και περασμένων2 ανθρώπων? στα έργα τους, στις φωνές τους, στο ρυθμό τους, στη δροσιά τους. Αυτός ο κόσμος, όλος μαζί, μου έδωσε το συναίσθημα πως δεν είμαι μια αδέσποτη μονάδα, ένα άχερο στ' αλώνι. Μου έδωσε τη δύναμη να κρατηθώ ανάμεσα στους χαλασμούς που ήταν της μοίρας μου να ιδώ. Κι ακόμη, μ' έκανε να νιώσω, όταν ξαναείδα το χώμα που με γέννησε, πως ο άνθρωπος έχει ρίζες, κι όταν τις κόψουν πονεί, βιολογικά, όπως όταν τον ακρωτηριάσουν. [-] Κι όλα τούτα θα μπορούσα να τα ονομάσω με τη λέξη παράδοση, που την ακούμε κάποτε ψυχρά και μας φαίνεται υπόδικη3. Αλήθεια, υπάρχουν ροπές4 που νομίζουν πως η παράδοση μας στρέφει σε έργα παρωχημένα5 και ανθρώπους παρωχημένους? πως είναι πράγμα τελειωμένο και άχρηστο για τις σημερινές μας ανάγκες? πως δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτε τον σημερινό τεχνοκρατικό άνθρωπο που γνώρισε φριχτούς πολέμους και φριχτότερα στρατόπεδα συγκεντρώσεως? αυτόν τον άνθρωπο που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην κατάσταση του θηρίου και την κατάσταση του ανδροειδούς6. Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί7. Μου φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύουνται από τη σύγχρονη απελπισία για την αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού, που εν ονόματι του ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του ανθρώπου. Όμως τι απομένει αν βγάλουμε από τη μέση τον άνθρωπο;
Γ. Σεφέρη, Δοκιμές, τ.2, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1974, σσ. 175-177
1. ψεγάδια: ελαττώματα
2. περασμένων: ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή
3. υπόδικη: υπόλογη, ένοχη
4. ροπές: απόψεις
5. παρωχημένα: ξεπερασμένα
6. του ανδροειδούς: του ανθρωπόμορφου
7. εξοβελιστεί: διωχτεί
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη (90-110 λέξεις) του κειμένου που σας δόθηκε. Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο (70-80 λέξεις) το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: «Δε μένω τυφλός στα ψεγάδια μας, αλλά έχω την ιδιοτροπία να πιστεύω στον εαυτό μας». Μονάδες 10
Β2.
α) Το στοχαστικό δοκίμιο έχει συχνά προσωπικό - βιωματικό χαρακτήρα. Να καταγράψετε δύο σχετικά παραδείγματα από το κείμενο που σας δόθηκε. Μονάδες 2
β) Βασικό, επίσης, χαρακτηριστικό του στοχαστικού δοκιμίου είναι η μεταφορική λειτουργία της γλώσσας. Να καταγράψετε τρία σχετικά παραδείγματα από το κείμενο που σας δόθηκε. Μονάδες 3
Β3. Να σχηματίσετε μία πρόταση ή μία περίοδο για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: εφευρέσεις, εμπειρία, αμφιταλαντεύεται, τεχνοκρατικό, πανικού.
Μονάδες 5
Β4. Από το β΄ συνθετικό των παρακάτω λέξεων να σχηματίσετε μία νέα σύνθετη λέξη: σταυροδρόμι, αποκαλυπτικές, βιολογικά, παράδοση, υπόδικη. Μονάδες 5
Γ. Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα την παράδοση. Iς εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σ' αυτό να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες πολλοί νέοι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από την παράδοση και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους με αυτήν (500-600 λέξεις). Μονάδες 50
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΣΣΑ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
20 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
A. Ο Γιώργος Σεφέρης αναφέρεται στη σημασία της παράδοσης και τους αμφισβητίες της. Αρχικά, υποστηρίζει ότι αποτελεί ίδιον της ελληνικής φύσης η επαφή του λαού μας με άλλους και η ανταλλαγή πολιτισμικών στοιχείων. Στη συνέχεια, τονίζει πως περίοπτη θέση στη διαδρομή του αποτελεί η σύζευξη του παρόντος με το παρελθόν. Ο συνδυασμός αυτός εξασφαλίζει συναισθηματική πληρότητα και δύναμη για την αντιμετώπιση οποιωνδήποτε συμφορών. Κυριαρχούν, όμως, λόγω της τεχνοκρατικής αντίληψης, αντιπαραδοσιακές απόψεις, οι οποίες θεωρούν ξεπερασμένα τα επιτεύγματα του παρελθόντος. Τέλος, αναφερόμενος στην επικρατούσα απαξία της ανθρώπινης προσωπικότητας και τον ψυχικό μαρασμό, αιτιολογεί τις απόψεις των αρνητών της παράδοσης.
Β1. Με τη συγκεκριμένη φράση ο Σεφέρης, αν και δεν παραγνωρίζει τις όποιες αδυναμίες και τα ελαττώματα που εντοπίζονται στην ιδιοσυγκρασία του λαού μας, εκφράζει τη βαθιά του πίστη στις δυνατότητές του. Θεωρεί ότι ο ελληνικός λαός είναι σε θέση να ξεπερνάει τις όποιες δυσκολίες και τα εμπόδια, να ωριμάζει πνευματικά, να εμβαθύνει στην πολιτιστική του εξέλιξη, να κατανοεί και να ερμηνεύει τη γύρω του πραγματικότητα και να αντιμετωπίζει με αισιοδοξία τις προκλήσεις του παρόντος και του μέλλοντος.
Β2.
α) Το στοχαστικό δοκίμιο έχει συχνά προσωπικό-βιωματικό χαρα- κτήρα, καθώς καταγράφει παρατηρήσεις, προβληματισμούς, ιδέες, εμπειρίες και συναισθήματα του δοκιμιογράφου. Στοιχεία που απόκαλύπτουν αυτό είναι: «Αυτός ο κόσμος, όλος μαζί, μου έδωσε_ όταν τον ακρωτηριά- σουν». «Και η προσωπική μου εμπειρία μου ανθρώπων».
β)
. Δεν αφήνουν τον ανθρώπινο νου να ηρεμήσει.
. Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος
. Τείνουν να κατακερματίσουν τη ψυχή του ανθρώπου.
Β3.
. Οι εφευρέσεις νέων φαρμακευτικών ουσιών έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση του μέσου όρου ζωής.
. Η εμπειρία του στο χώρο των πωλήσεων τον βοήθησε στην επαγγελματική του αποκατάσταση.
. Αμφιταλαντεύεται αν θα επιλέξει αυτό το επάγγελμα, που θα του εξασφαλίσει επαγγελματική αποκατάσταση ή αυτό που θα του προσφέρει ψυχική ικανοποίηση.
. Η κυριαρχία του τεχνοκρατικού πολιτισμού έχει απομακρύνει τους ανθρώπους από τις αξίες του ανθρωπισμού.
. Παθαίνει συχνά κρίσεις πανικού, γι' αυτό κατέφυγε σε έναν ειδικό, προκειμένου να θεραπευτεί.
Β4. σταυροδρόμι: σταυρός + δρόμος παράδρομος, σταδιοδρομία, αεροδρόμιο αποκαλυπτικές: από + καλύπτω ανακάλυψη, προκάλυψη βιολογικό: βίος + λόγος διάλογος, απολογισμός παράδοση: παρά + δίνω δοσοληψία, αναμεταδότης υπόδικη: υπό + δίκη διάδικος, δικογραφία
Γ.
Επικοινωνιακό πλαίσιο: ομιλία Ρηματικά πρόσωπα: α΄ ενικό - πληθυντικό, β΄ πληθυντικό, γ΄ ενικό - πληθυντικό.
Ύφος: επίσημο, σοβαρό
Προοσφώνηση: Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συνδημότες, Ενδεικτικός πρόλογος: =ς εκπρόσωπος της μαθητικής κοινότητας αισθάνομαι την ανάγκη να επικοινωνήσω μαζί σας για ένα θέμα που απασχολεί ζωηρά την ελληνική κοινωνία και τους νέους ιδιαίτερα, τους λόγους που απομακρύνουν εμάς τους νέους από την παράδοση, και να προτείνω τρόπους λειτουργικής επανασύνδεσής μας με αυτή.
Εναλλακτικός πρόλογος: Αφορμή της ομιλίας μου στάθηκε ο σημερινός διαγωνισμός τραγουδιού της Eurovision, στον οποίο η Ελλάδα για πολλοστή φορά συμμετέχει με ένα τραγούδι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα και επηρεασμένο από ευρωπαϊκούς ρυθμούς και μελωδίες. Το γεγονός αυτό με προβλημάτισε και με παρακίνησε να διερευνήσω τις αιτίες που απομακρύνουν εμάς τους νέους από την παράδοσή μας, και να συμβάλλω στην επανασύνδεσή μας με αυτή.
Σύντομη τεκμηρίωση του δεδομένου: Πράγματι, οι νέοι έχουν απομακρυνθεί σε μεγάλο βαθμό από την παράδοση και αυτό φαίνεται από τον τρόπο ψυχαγωγίας, διασκέδασης και ομιλίας (τέχνες, γράμματα - επιστήμες, επιφυλακτικότητα και συχνά άκριτη απόρριψη του ιστορικού παρελθόντος, υιοθέτηση ξενόγλωσσων στοιχείων), στον τρόπο συμπεριφοράς μεταξύ τους και απέναντι στις παλαιότερες γενιές αλλά και στην αρνητική στάση τους σε παραδοσιακά εθνικά σύμβολα.
Α΄ ερώτημα: Αιτίες που απομακρύνουν τους νέους από την παράδοση.
§ Προγονοπληξία: οι νέοι, βλέποντας πολλούς να προσκολλώνται στο παρελθόν κατά τρόπο άγονο και τυπικό και να εξιδανικεύουν κάθε παραδοσιακό στοιχείο, ζωντανό ή νεκρό, απορρίπτουν ολόκληρο το παραδοσιακό εποικοδόμημα και στρέφονται σε καθετί νεωτεριστικό, με αποτέλεσμα να αποκόπτονται από τις ρίζες τους.
§ Προοδοπληξία, δηλαδή τυφλή αποδοχή κάθε νέου ή ξένου στοιχείου. Συγκεκριμένα, ο νέος, αντιμετωπίζοντας καθετί καινούριο, έλκεται ακατανίκητα από αυτό και το ενστερνίζεται εύκολα, χωρίς να σκεφτεί αν αυτό τον αποκόπτει ή όχι από την παράδοση. Από την άλλη, η ξενομανία, όπως αυτή προβάλλεται από τα Μ.Μ.Ε., ο μιμητισμός γλωσσικών ιδιωμάτων, τρόπων συμπεριφοράς, σκέψης, θεώρησης, γενικότερα, της ζωής, εξορίζουν κάθε παραδοσιακό στοιχείο, που αποτελεί συνδετικό κρίκο με το ιστορικό παρελθόν.
§ Τεχνοκρατία: Το διάχυτο υλιστικό πνεύμα, που αποτελεί τον αντίποδα της παράδοσης, οι ευκολίες και οι υποσχέσεις του τεχνικού πολιτισμού λειτουργούν ως μαγνητικός πόλος για τους νέους οι οποίοι περιστρέφονται γύρω από αυτόν. Η αποθέωση του χρήματος και ο εύκολος πλουτισμός, η χρησιμοθηρική αντιμετώπιση όλων των αγαθών αλλά και της πνευματικής παραγωγής, η υπερκαταναλωτική υστερία, σε συνδυασμό με τον υλικό παράδεισο που υπόσχεται η τεχνοκρατία, δημιουργούν αγκυλώσεις στην αποδοχή της παράδοσης. Μεταβατική παράγραφος: Η κατάσταση που σας περιγράφω, κυρίες και κύριοι, είναι άκρως ανησυχητική, γι' αυτό το λόγο κρίνω αναγκαία τη σωστή αντιμετώπιση της παράδοσης, που θα επανασυνδέσει εμάς τους νέους δημιουργικά με το ζωντανό ιστορικό παρελθόν.
Β΄ ερώτημα: τρόποι επανασύνδεσης με την παράδοση.
§ Κριτική στάση απέναντι στην παράδοση: ούτε παντελής αποδοχή της ούτε άκριτη απόρριψή της, αλλά επιλογή των ζωντανών στοιχείων που συντελούν στην προώθηση και εξέλιξη της ζωής, σεβασμός και απόρριψη των νεκρών στοιχείων, για να επανασυνδεθούμε ως νέοι, λαός και έθνος με την παράδοση. Αρωγός σε αυτή την προσπάθεια οφείλουν να σταθούν οι κοινωνικοί φορείς, η οικογένεια, το σχολείο, ο γραπτός και ηλεκτρονικός τύπος.
§ Διαφύλαξη της παράδοσης με τη βοήθεια της Ιστορίας, της Λαογραφίας, της Αρχαιολογίας, ίδρυση μουσείων, μουσικές εκδόσεις, φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό. Οικονομική και ηθική ενίσχυση των πολιτιστικών παραδοσιακών συλλόγων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την Πολιτεία.
Επίλογος: Η παράδοση δεν είναι κάτι στατικό αλλά εξελίσσεται καθημερινά. Γι' αυτό το λόγο εμείς οι νέοι οφείλουμε να σταθούμε κριτικά απέναντι σε κάθε ξενικό, νεωτεριστικό αλλά και παραδοσιακό μας στοιχείο, για να είμαστε συνεχιστές και δημιουργοί της ελληνικής παράδοσης

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2008
                         EΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
   ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΘΕΜΑ 1o
A. Να αποδείξετε ότι η παράγωγος της σταθερής συνάρτησης f(x)=c (όπου x πραγματικός αριθμός) είναι ίση με 0, δηλαδή (c)΄= 0.
Μονάδες 8
B. Πώς ορίζεται ο συντελεστής μεταβολής ή συντελεστής μεταβλητότητας μιας μεταβλητής X, αν >0 και πώς, αν <0;
Μονάδες 7
Γ. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση.
α. Αν Α, Β είναι δύο ενδεχόμενα ενός δειγματικού χώρου Ω, τότε ο τύπος Ρ(Α U Β)=Ρ(Α)+Ρ(Β)-Ρ(Α U Β) ισχύει μόνον όταν τα απλά ενδεχόμενα του δειγματικού χώρου Ω είναι ισοπίθανα.
Μονάδες 2
β. Η διάμεσος δ ενός δείγματος ν παρατηρήσεων t1, t2, ., tν είναι πάντοτε μία από τις παρατηρήσεις αυτές.
Μονάδες 2
γ. Αν x>0, τότε
Μονάδες 2
δ. Αν xο είναι ένας πραγματικός αριθμός τότε .
Μονάδες 2
ε. Στο ιστόγραμμα συχνοτήτων ομαδοποιημένων δεδομένων, το εμβαδόν του χωρίου που ορίζεται από το πολύγωνο συχνοτήτων και τον οριζόντιο άξονα είναι ίσο με το μέγεθος του δείγματος.
Μονάδες 2
ΘΕΜΑ 2ο
Δίνεται η συνάρτηση με τύπο , όπου x πραγματικός αριθμός.
α. Να υπολογίσετε το όριο .
Μονάδες 7
β. Να αποδείξετε ότι .
Μονάδες 9
γ. Να βρείτε τα ακρότατα της συνάρτησης f(x).
Μονάδες 9
ΘΕΜΑ 3o
Για δύο τύπους μπαταριών Α και Β επιλέχθηκαν δύο δείγματα μεγέθους 5 το καθένα. Οι χρόνοι ζωής των μπαταριών για το κάθε δείγμα (σε χιλιάδες ώρες) δίνονται στον επόμενο πίνακα:

A B

20 26

26 32

24 19

22 20

18 23

α. Να βρείτε τη μέση διάρκεια ζωής μιας μπαταρίας τύπου Α και μιας μπαταρίας τύπου Β.
Μονάδες 5
β. Αν μια μπαταρία τύπου Α στοιχίζει 38 ευρώ και μια μπαταρία τύπου Β στοιχίζει 40 ευρώ, ποιον τύπο μπαταρίας συμφέρει να αγοράσετε; (Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας).
Μονάδες 5
γ. Να βρείτε τις τυπικές αποκλίσεις SA και SB της διάρκειας ζωής των δύο τύπων μπαταριών.
Μονάδες 7
δ. Να βρείτε ποιος από τους δύο τύπους μπαταριών Α και Β παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ομοιογένεια ως προς τη διάρκεια ζωής του.
Δίνεται ότι .
Μονάδες 8
ΘΕΜΑ 4ο
Το 50% των κατοίκων μιας πόλης διαβάζουν την εφημερίδα α, ενώ το 30% των κατοίκων διαβάζουν την εφημερίδα α και δεν διαβάζουν την εφημερίδα β.
α. Ποια είναι η πιθανότητα ένας κάτοικος της πόλης, που επιλέγεται τυχαία, να μη διαβάζει την εφημερίδα α ή να διαβάζει την εφημερίδα β;
Μονάδες 7
β. Ορίζουμε το ενδεχόμενο
Β: «ένας κάτοικος της πόλης που επιλέγεται τυχαία, διαβάζει την εφημερίδα β». Να αποδείξετε ότι
Μονάδες 9
γ. Θεωρούμε τη συνάρτηση με τύπο όπου x πραγματικός αριθμός και Β το ενδεχόμενο που ορίστηκε στο προηγούμενο ερώτημα. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f(x) δεν έχει ακρότατα.
Μονάδες 9

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ & ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
22 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
Α. Θεωρία: (Η παράγωγος της σταθερής συνάρτησης f (x) = c ). Σελ. 28 σχολ. βιβλίο.
Β. Θεωρία: Σελ. 96 σχολ. βιβλίο.
Γ.
α .Λ
B . Λ
Γ .Λ
Δ. Σ
Δ Σ.
ΘΕΜΑ 2ο

                          ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                                ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                               ΠΕΜΠΤΗ 22 MAΪΟΥ 2008
            ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:
                               ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
                         ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΘΕΜΑ 1ο
Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Ακτίνα πράσινου φωτός προερχόμενη από το κενό εισέρχεται σε δεξαμενή νερού, τότε
α. η ταχύτητα του φωτός αυξάνεται.
β. η συχνότητα του φωτός μειώνεται.
γ. το μήκος κύματος του φωτός δεν μεταβάλλεται.
δ. το μήκος κύματος του φωτός μειώνεται.
Μονάδες 5
2. Κατά τη διάσπαση β? ενός ραδιενεργού πυρήνα παράγεται ηλεκτρόνιο. Το ηλεκτρόνιο αυτό προέρχεται
α. από τα ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα.
β. από τον πυρήνα στον οποίο υπάρχουν ελεύθερα ηλεκτρόνια.
γ. από τη διάσπαση νετρονίου του πυρήνα.
δ. από τη διάσπαση πρωτονίου του πυρήνα.
Μονάδες 5
3. Οι ραδιενεργές ακτίνες α, β, γ, τα νετρόνια και η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μεγάλης ενέργειας ονομάζονται ιονίζουσες ακτινοβολίες διότι:
α. είναι ιόντα.
β. είναι ραδιενεργές.
γ. προκαλούν βιολογικές βλάβες.
δ. προκαλούν το σχηματισμό ιόντων.
Μονάδες 5
4. Ο χρόνος του υποδιπλασιασμού ενός ραδιενεργού στοιχείου εξαρτάται:
α. από τον αρχικό αριθμό πυρήνων.
β. από το είδος του ραδιενεργού στοιχείου.
γ. από την ενεργότητα του δείγματος.
δ. από τη μάζα του ραδιενεργού στοιχείου.
Μονάδες 5 5. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Οι υπεριώδεις ακτίνες είναι ορατές για το ανθρώπινο μάτι.
β. Το φως συμπεριφέρεται άλλοτε ως κύμα και άλλοτε ως σωματίδιο.
γ. Σύμφωνα με το πρότυπο του Thomson τα άτομα των αερίων εκπέμπουν γραμμικό φάσμα.
δ. Το ραδιενεργό κοβάλτιο χρησιμοποιείται για την επιλεκτική καταστροφή ιστών, όπως είναι οι όγκοι.
ε. Η ακτινοβολία α δεν εκτρέπεται από το μαγνητικό πεδίο.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις 1-3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Αν από τον σωλήνα ενός λαμπτήρα φθορισμού αφαιρέσουμε το εσωτερικό του επίχρισμα, ο λαμπτήρας
α. θα φωτίζει περισσότερο.
β. δεν θα εκπέμπει καμιά ακτινοβολία.
γ. δεν θα εκπέμπει ορατό φως.
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
2. Όταν το άτομο του υδρογόνου βρίσκεται στη θεμελιώδη του κατάσταση η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του είναι Κ. Αν το άτομο του υδρογόνου μεταβεί στη δεύτερη διεγερμένη του κατάσταση, η κινητική ενέργεια του ηλεκτρονίου του γίνεται
α. 2Κ
β. 9Κ
γ.3Κ
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 5
3. Ραδιενεργός πυρήνας Α έχει ενέργεια σύνδεσης ανά νουκλεόνιο 7,9 MeV/νουκλεόνιο. Ραδιενεργός πυρήνας Β έχει ενέργεια σύνδεσης ΕΒ=1.200 ΜeV. Αν ο πυρήνας Α είναι σταθερότερος από τον πυρήνα Β, τότε ο μαζικός αριθμός του πυρήνα Β μπορεί να έχει την τιμή:
α. 140
β. 150
γ. 160
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 3ο Η σταθερά διάσπασης του ισοτόπου 131Ι είναι 10-6 s-1.
α. Να υπολογίσετε τον χρόνο υποδιπλασιασμού του ισοτόπου 131Ι.
Μονάδες 6
β. Να βρείτε τον αριθμό των πυρήνων του ισοτόπου 131Ι που περιέχονται σε ένα δείγμα ενεργότητας 106 Βq.
Μονάδες 6
γ. Θεωρώντας t=0 τη χρονική στιγμή που το παραπάνω δείγμα έχει ενεργότητα 106 Βq, ποιος αριθμός πυρήνων 131Ι θα έχει διασπαστεί μέχρι τη χρονική στιγμή
t1=21.105 s;
Μονάδες 6
δ. Πόση θα είναι η τιμή της ενεργότητας του δείγματος τη χρονική στιγμή t1;
Μονάδες 7
Δίνεται: ln2~0,7
ΘΕΜΑ 4ο Μονοχρωματική ακτινοβολία φωτός διατρέχει στο κενό απόσταση d=10λ0 σε χρόνο 2 . 10-14 s, όπου λ0 το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό.
α. Να υπολογίσετε το μήκος κύματος της ακτινοβολίας στο κενό και να εξετάσετε αν αυτή ανήκει στο ορατό φάσμα.
Μονάδες 6
β. Να υπολογίσετε την ενέργεια ενός φωτονίου της ακτινοβολίας στο κενό.
Μονάδες 6
γ. Η ακτινοβολία αυτή από το κενό εισέρχεται σε διαφανές μέσο με δείκτη διάθλασης n=1,5. Να υπολογίσετε σε πόσο χρόνο διανύει απόσταση 10λ0 στο μέσο αυτό.
Μονάδες 6
δ. Να βρεθεί ο αριθμός μηκών κύματος της ακτινοβολίας στο μέσο αυτό, που αντιστοιχεί στην απόσταση 10λ0 την οποία διανύει η ακτινοβολία στο ίδιο μέσο.
Μονάδες 7
Δίνονται η ταχύτητα του φωτός στο κενό C0=3 . 108 m/s και η σταθερά του Planck h=6,6.10-34 J . s.

ΦΥΣΙΚΗ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
22 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
1. δ,
2. γ,
3. δ.
4. β
5.
α. Λάθος,
β. Σωστό,
γ. Λάθος,
δ. Σωστό,
ε. Λάθος
ΘΕΜΑ 2ο
1.Δεν θα εκπέμπει ορατό φως γιατί ο κυλινδρικός σωλήνας των λαμπτήρων φθορισμού είναι ένας γυάλινος σωλήνας με εσωτερικό επίχρισμα φθορίζουσας ουσίας (κατάλληλης για το χρώμα που επιθυμούμε), η οποία έχει την ιδιότητα να μετατρέπει το αόρατο υπεριώδες φως σε ορατό.
2.

ΘΕΜΑ 3ο.

                        ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                            ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                            ΠΕΜΠΤΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2008
                            ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:
                            ΙΣΤΟΡΙΑ
                            ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΟΜΑΔΑ Α΄
ΘΕΜΑ Α1
Α1.1. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:
α. Ο ιστοριογράφος Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος θεμελίωσε την πολιτιστική συνέχεια του ελληνικού έθνους με αδιάσειστο επιχείρημα την αδιάλειπτη συνέχεια της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού.
β. Η Ιερή Συμμαχία αποσκοπούσε στην προώθηση των φιλελεύθερων και εθνικών κινημάτων.
γ. Το Νεοτουρκικό Κίνημα του 1908 υποσχέθηκε στους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ισονομία, ισοπολιτεία και ευρύτατο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα.
δ. Στις 25 Μαρτίου 1924 ανακηρύχτηκε από τη Βουλή, με πρωτοβουλία κυρίως του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, η αβασίλευτη δημοκρατία.
ε. Ο φιλελεύθερος ηγέτης Καβούρ κατόρθωσε να ενοποιήσει τη Γερμανία.
Μονάδες 10
Α1.2. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:
α. Δόγμα Μονρόε
β. Αρχή της δεδηλωμένης
γ. Εξαρχία
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Α2.1. Η Επανάσταση του 1821 ήταν προϊόν εθνικού κινήματος. Ποια ήταν τα κυριότερα συστατικά στοιχεία του ελληνικού εθνικού κινήματος;
Μονάδες 10
Α2.2. Τι προέβλεπε η συνθήκη Ειρήνης του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913) και σε ποιες διπλωματικές ενέργειες προέβη η Ελλάδα προκειμένου να εξασφαλίσει τη συνεργασία της Ρουμανίας για την υπογραφή της συνθήκης;
Μονάδες 15
ΟΜΑΔΑ Β΄
ΘΕΜΑ Β1 Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφερθείτε:
α. Στο Κίνημα της «Εθνικής Άμυνας» (16/29 Αυγούστου 1916) και στη στάση που τήρησε ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε αυτό.
Μονάδες 15
β. Στα «Νοεμβριανά».
Μονάδες 10
ΚΕΙΜΕΝΟ Ο Βενιζέλος, απογοητευμένος από την εμμονή του βασιλιά Κωνσταντίνου στην ουδετερότητα, έρχεται σε συνεννοήσεις με τον ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη και τον στρατηγό Δαγκλή για τη στάση που πρέπει να τηρήσουν. Κατόπιν, [.] φεύγουν οι δύο πρώτοι (ακολουθεί ύστερ' από λίγες ημέρες και ο Δαγκλής) για τα Χανιά της Κρήτης και εκεί σχηματίζουν την προσωρινή κυβέρνηση της χώρας (τη γνωστή Τριανδρία) στην οποία προσχωρεί η Επιτροπή Εθνικής Αμύνης Θεσσαλονίκης. Ο διχασμός του ελληνικού κράτους και του έθνους σε δύο χωριστές παρατάξεις με όλα τα προβλεπόμενα ολέθρια αποτελέσματα έχει συντελεστεί. Στα τέλη Σεπτεμβρίου [.] ο Βενιζέλος αποβιβάζεται στη Θεσσαλονίκη. Τη διακυβέρνηση της χώρας αναλαμβάνει η τριανδρία Βενιζέλου ? Κουντουριώτη ? Δαγκλή. Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1993, σ. 356
ΘΕΜΑ Β2 Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε τις συνθήκες υπό τις οποίες εκδηλώθηκε η Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία κατά τον 19ο αιώνα.
Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Στα 1851, στη Μεγάλη Βρετανία δέκα πόλεις ξεπερνούν τις 100.000 κατοίκους [.]. Το Λονδίνο φτάνει τα 2,3 εκατομμύρια [.]. Το Μάντσεστερ ξεπερνά τις 400.000 κατοίκους, η Γλασκόβη τις 300.000 και το Μπίρμινχαμ τις 200.000. Το Μάντσεστερ αναδεικνύεται στην πρώτη πόλη της βαμβακοβιομηχανίας: Στα 1835, η περιοχή του Μάντσεστερ [.] συγκεντρώνει το 80% των εργατών της βαμβακοβιομηχανίας και στα 1846, το 85%. Η πόλη αυτή διαθέτει πολλά πλεονεκτήματα. Βρίσκεται κοντά στο Λίβερπουλ, απ' όπου γίνονται οι εισαγωγές του βαμβακιού. Επιπλέον περιβάλλεται [.] από ένα πλούσιο κοίτασμα άνθρακα, που εκτείνεται από το Όρμσκιρκ μέχρι το Μπάρι και το Άστον. Η ανθρακοπαραγωγή δεν υπολογίζεται εύκολα, αλλά οπωσδήποτε ξεπερνά κατά πολύ τις επτακόσιες έως εννιακόσιες χιλιάδες τόνους, που καταναλώνει μόνον η πόλη του Μάντσεστερ. [.] Η Μεγάλη Βρετανία δεν διαθέτει μόνον την πιο ανεπτυγμένη οικονομία. Επιπλέον, όλη η διαδικασία ανάπτυξης συνδέθηκε εξαρχής με την αποικιοκρατική επέκταση και το θαλάσσιο εμπόριο. ΄Ηδη υιοθετεί τη λογική της εξειδίκευσης και του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας, που προκύπτει από την ίδια τη δομή των εξαγωγών της και τη διάρθρωση, προπάντων, των εισαγωγών της. Η προώθηση των εξαγωγών, στα πλαίσια της βρετανικής οικονομίας σημειώνει γιγάντια άλματα. Κατά τις δεκαετίες του 1820 και 1830, εξάγει το ένα πέμπτο της παραγωγής της, στα 1851 ξεπερνά το ένα τέταρτο, στα 1861 το ένα τρίτο, στα 1871 τα δύο πέμπτα. Michel Beaud, Ιστορία του Καπιταλισμού από το 1500 ως σήμερα, μετ. Μ. Βερέττας, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία, Αθήνα 1987, σσ. 142-143, 158

Γ΄ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
22 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΟΜΑΔΑ Α΄
ΘΕΜΑ Α1
Α.1.1.
α. Σ (σελ. 37)
β. Λ (σελ. 12)
γ. Σ (σελ. 37)
δ. Σ (σελ. 101)
ε. Λ (σελ. 45)
Α.1.2.
α. Δόγμα Μονρόε: σελ. 13, σελ. «Κατά το 19 αιώνα Δόγμα Μονρόε».
β. Αρχή της Δεδηλωμένης: σελ. 36, «Χρειάστηκε εθνικών κρατών».
γ. Εξαρχία: σελ. 63, «Οι Βούλγαροι Πατριαρχείο.».
Α.2.1. σελ. 16, «Η επανάσταση των Ελλήνων λαϊκής κυριαρχίας».
Α.2.2. σελ. 73, «Επεισόδια ελληνορουμανικές σχέσεις».
ΟΜΑΔΑ Β΄
ΘΕΜΑ Β1 (α. και β.) Στην απάντηση οι μαθητές οφείλουν να συμπεριλάβουν τόσο στοιχεία από το σχολικό βιβλίο όσο και από το παράθεμα. Πιο συγκεκριμένα, είναι καλό να γίνει μια σύντομη αναφορά στα γεγονότα του 1915 που οδήγησαν στη συνταγματική κρίση και ανάγκασαν το Βενιζέλο να ηγηθεί του κινήματος της Εθνικής Άμυνας (Σχολικό βιβλίο σελ. 82, ενότητα Εθνικός Διχασμός) Στη συνέχεια, είναι αναγκαίο να καταγραφούν αναλυτικά τα ιστορικά γεγονότα του 1916, όπως η σύσταση της Επιτροπής Εθνικής Άμυνας, η παρέμβαση των ξένων δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας, η συγκρότηση ομάδων κρούσης, η κατάληψη τμήματος της Ανατολικής Μακεδονίας από βουλγαρικές δυνάμεις, καθώς και η αναλυτική περιγραφή του κινήματος της Εθνικής Άμυνας και των «Νοεμβριανών» (σχολικό βιβλίο σελ. 83 - 84, «Ο Βενιζέλος, αντιμέτωπος, και την εκθρόνισή του»). Από το παράθεμα χρειάζεται να συσχετιστούν με το σχολικό βιβλίο οι παρακάτω ιστορικές πληροφορίες: «Ο Βενιζέλος απογοητευμένος από την εμμονή του βασιλιά Κωνσταντίνου στην ουδετερότητα, έρχεται σε συνεννοήσεις με το ναύαρχο Κουντουριώτη και το στρατηγό Δαγκλή και σχηματίζουν στα Χανιά την προσωρινή κυβέρνηση της χώρας (τη γνωστή Τριανδρία) στην οποία προσχωρεί η Επιτροπή Εθνικής Αμύνης Θεσσαλονίκης» «Ο διχασμός του ελληνικού κράτους και έθνους σε δύο χωριστές παρατάξεις με όλα τα προβλεπόμενα ολέθρια αποτελέσματα έχει συντελεστεί.» «Στα τέλη Σεπτεμβρίου (1916) ο Βενιζέλος αποβιβάζεται στη Θεσσαλονίκη και η τριανδρία αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της χώρας.»
ΘΕΜΑ Β2 Σχολικό βιβλίο σελ. 41 - 42, «Η Βιομηχανική Επανάσταση στην Αγγλία σε καθεστώς ακώλυτης λειτουργίας της αγοράς.» Από το παράθεμα χρειάζεται να συσχετιστούν με το σχολικό βιβλίο οι παρακάτω ιστορικές πληροφορίες: «Το 1851 στη Μεγάλη Βρετανία δέκα πόλεις ξεπερνούν τις 100.000 κατοίκους». «Στα 1835 η περιοχή του Μάντσεστερ συγκεντρώνει το 80% των εργατών της βαμβακοβιομηχανίας και στα 1846 το 85%.» «Στο Λίβερπουλ γίνονται εισαγωγές βαμβακιού, ενώ πλούσια είναι τα κοιτάσματα του άνθρακα. Εννιακόσιες χιλιάδες τόνους άνθρακα κατανάλωνε μόνο η πόλη του Μάντσεστερ». «Αποικιοκρατική επέκταση της Μεγάλης Βρετανίας και πρωταγωνιστικός της ρόλος στο θαλάσσιο εμπόριο. Επιπλέον, υιοθετεί τη λογική της εξειδίκευσης και του διεθνούς καταμερισμού της εργασίας». Τέλος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας παραγράφου, για να πιστοποιηθεί η γενικότερη πρόοδος της αγγλικής βιομηχανίας.

                        ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ                                                            ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                                      ΠΕΜΠΤΗ 22 MAΪΟΥ 2008
                      ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ:
                                      ΒΙΟΛΟΓΙΑ

ΘΕΜΑ 1ο
Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.
1. Οι ιοί διαθέτουν
α. καψίδιο.
β. κυτταρική μεμβράνη.
γ. κυτταρικό τοίχωμα.
δ. όλα τα παραπάνω.
Μονάδες 5
2. Τα βακτήρια σε αντίξοες συνθήκες σχηματίζουν
α. εκβλάστημα.
β. ενδοσπόρια.
γ. έλυτρα.
δ. ψευδοπόδια.
Μονάδες 5
3. Οι υφές παρατηρούνται
α. στα βακτήρια.
β. στους μύκητες.
γ. στα πρωτόζωα.
δ. στους ιούς.
Μονάδες 5
4. Ως αυτότροφοι οργανισμοί χαρακτηρίζονται
α. οι καταναλωτές Α΄ τάξης.
β. οι παραγωγοί.
γ. οι αποικοδομητές.
δ. οι καταναλωτές Β΄ τάξης.
Μονάδες 5
5. Στους αβιοτικούς παράγοντες ενός οικοσυστήματος περιλαμβάνονται
α. οι μύκητες.
β. τα βακτήρια.
γ. οι παραγωγοί.
δ. η ηλιοφάνεια.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2ο Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Τι είναι αλλεργία; Ποιο είναι συνήθως το αποτέλεσμα των αλλεργιών;
Μονάδες 6
2. Τι ονομάζεται ομοιόσταση;
Μονάδες 5
3. Πού οφείλεται το γεγονός ότι μόνο το 10% περίπου της ενέργειας ενός τροφικού επιπέδου περνάει στο επόμενο, ενώ το 90% της ενέργειας χάνεται;
Μονάδες 8
4. Ποιοι οργανισμοί ανήκουν στους αποικοδομητές και ποια η σημασία τους για το οικοσύστημα;
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 3ο Όταν μια ξένη προς τον ανθρώπινο οργανισμό ουσία (αντιγόνο) εισέρχεται σε αυτόν, τότε ο οργανισμός μπορεί να αντιδράσει και με μηχανισμούς ειδικής άμυνας, παράγοντας εξειδικευμένα κύτταρα και κυτταρικά προϊόντα (αντισώματα).
1. Ποιοι παράγοντες μπορούν να δράσουν ως αντιγόνα; Μονάδες 8
2. Ποια είναι τα πρωτογενή και ποια τα δευτερογενή λεμφικά όργανα του ανοσοβιολογικού συστήματος και πού πραγματοποιείται η ανοσολογική απόκριση;
Μονάδες 8
3. Κάθε αντίσωμα συνδέεται εκλεκτικά με το συγκεκριμένο αντιγόνο που προκάλεσε την παραγωγή του. Ποιο είναι το αποτέλεσμα της σύνδεσης αντιγόνου - αντισώματος;
Μονάδες 9
ΘΕΜΑ 4ο Ο άνθρακας είναι το χημικό στοιχείο με βάση το οποίο δομούνται όλες οι οργανικές ενώσεις και συνεπώς όλα τα βιολογικά μακρομόρια. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η πορεία του άνθρακα σε ένα οικοσύστημα στο οποίο ζουν οι εξής οργανισμοί: φίδια, ποώδη φυτά, ποντίκια, μύκητες και βακτήρια.

Α Να γράψετε τα ονόματα των οργανισμών που αντιστοιχούν στις θέσεις 1, 2, 3, 4 (μονάδες 4) και τη θέση τους στην τροφική αλυσίδα που σχηματίζεται (μονάδες 4), καθώς και τα ονόματα των διαδικασιών α, β (μονάδες 6) και την ονομασία της χημικής ένωσης στις θέσεις Γ (μονάδες 2).
Με ποιες ενέργειες ο άνθρωπος παρεμβαίνει στον κύκλο του άνθρακα; (μονάδες 9).
Μονάδες 25
Γ΄ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
22 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1
1. α
2. β
3. β
4. β
5. δ
ΘΕΜΑ 2ο
1. Σελ.41 Σχολ.Βιβλίο. «Η ενεργοποίηση του ανοσοβιολογικού συστήματος του οργανισμού ».....έως... «Η χρήση αντιισταμινικών φαρμάκων ενδείκνυται για την καταπολέμηση των συμπτωμάτων της αλλεργίας.»
2. Σελ.9. Σχολ.Βιβλίο, από «Η ικανότητα του οργανισμού......» ως «ομοιόσταση.»
3. Σελ.77. Σχολ.Βιβλίο, από «Έχει υπολογιστεί....» ως «...τα οποία αποικοδομούνται.»
4. Σελ.71. Σχολ.Βιβλίο, από «Στους αποικοδομητές...» ως «...εκ νέου από τους φυτικούς οργανισμούς.»
ΘΕΜΑ 3ο
1. Σελ.34. Σχολ.Βιβλίο, από «-ς αντιγόνο μπορεί να δράσει...» ως «...ορός από άλλα άτομα ή ζώα». Επίσης, προαιρετικά, θα μπορούσε να αναφερθεί ότι ως αντιγόνο μπορεί να δράσει κύτταρο καρκινικό ή κύτταρο μεταμοσχευμένου ιστού ή κύτταρο μολυσμένο από ιό (Σελ. 38. Σχολ. Βιβλίου).
2. Σελ.34. Σχολ.Βιβλίο, από «Το ανοσοβιολογικό σύστημα αποτελείται ...» ως «...πραγματοποιείται η ανοσοβιολογική απόκριση.»
3. Σελ.36. Σχολ.Βιβλίο, από «Η σύνδεση αντιγόνου αντισώματος.....» ως «...με σκοπό την ολοκληρωτική του καταστροφή.» Επίσης Σελ. 35 Σχολ. Βιβλίο. Θα μπορούσε να αναφερθεί ότι κάθε Β λεμφοκύτταρο διαθέτει υποδοχείς-αντισώματα... έως ... από τις οποίες παράγονται οι εξής κατηγορίες κυττάρων (τα πλασματοκύτταρα και τα Β- λεμφοκύτταρα μνήμης).
ΘΕΜΑ 4ο
. Ο οργανισμός 1 είναι τα ποώδη φυτά και ανήκουν στους παραγωγούς.
. Ο οργανισμός 2 είναι τα ποντίκια και ανήκουν στους καταναλωτές 1 τάξης.
. Ο οργανισμός 3 είναι τα φίδια και ανήκουν στους καταναλωτές 2 τάξης.
. Ο οργανισμός 4 είναι οι μύκητες και τα βακτήρια και ανήκουν στους αποικοδομητές.
. Η διαδικασία α είναι η φωτοσύνθεση και η διαδικασία β είναι η κυτταρική αναπνοή
. Η χημική ένωση Γ είναι το διοξείδιο του άνθρακα
. Σελ. 85 Σχολ. Βιβλίο. από «Με την Βιομηχανική επανάσταση».....έως ... «δυσάρεστες συνέπειες για το κλίμα του πλανήτη.»

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ Γ΄ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 31 ΜΑIΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα: Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam. Sic enim ?laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo? me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui. ............................................... Solus Quintus Mucius Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit. Quin etiam cum Sulla minitans ei instaret, dixit is Sullae: «Licet mihi ostendas agmina militum, quibus curiam circumsedisti; licet mortem miniteris, numquam tamen ego hostem iudicabo Marium.».
Μονάδες 40
Β. Παρατηρήσεις
1.α. Να γράψετε τον ίδιο τύπο των παρακάτω λέξεων στον άλλο αριθμό: mihi, corporis, pericula, augur, hac, agmina, militum.
Μονάδες 7
β. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
bene : τη γενική ενικού του επιθέτου στο αρσενικό γένος στον συγκριτικό και στον υπερθετικό βαθμό.
excellentes : τον ίδιο τύπο στους άλλους βαθμούς.
omnes cruciatus : την αφαιρετική ενικού.
tantas dimicationes : την αφαιρετική πληθυντικού.
Μονάδες 8
2.α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:
proponebam : την αφαιρετική του σουπίνου.
colendo : το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή.
conformabam : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής μέλλοντα στην παθητική φωνή.
obicere : το απαρέμφατο μέλλοντα στην παθητική φωνή.
potui : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού.
noluit : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα.
instaret : τον ίδιο τύπο στην υποτακτική παρακειμένου στην ίδια φωνή.
circumsedisti : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην παθητική φωνή.
Μονάδες 8
β. gerendi : να γράψετε τις μετοχές όλων των χρόνων στην ονομαστική ενικού του αρσενικού γένους στην ίδια φωνή.
miniteris : να γράψετε το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο στην υποτακτική όλων των χρόνων.
Μονάδες 7
3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
colendo, excellentes, mortis, parvi, obicere, solus, augur, Sullae, quibus, hostem.
Μονάδες 10
β. licet mortem miniteris: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης, τον συντακτικό ρόλο, τον τρόπο εισαγωγής και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς.
Μονάδες 5
4.α. administrandi rem publicam: να γίνει η γερουνδιακή έλξη και να διευκρινίσετε αν η έλξη είναι υποχρεωτική ή όχι.
Μονάδες 6
β. Solus Scaevola augur de hac re interrogatus sententiam dicere noluit: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, αφού τον εξαρτήσετε από το: Cicero dixit...
Μονάδες 6
γ. quas ego mihi proponebam: να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 3
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
31 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Αυτές εγώ, στην επιθυμία μου να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία, πάντα τις έβαζα μπροστά μου ως πρότυπα. Με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους άνδρες διέπλαθα την ψυχή και το πνεύμα μου. Γιατί έτσι - επιδιώκοντας μόνο τον έπαινο και την τιμή και θεωρώντας ότι όλα τα βάσανα του σώματος και όλοι οι θανάσιμοι κίνδυνοι είναι μικρής αξίας, μπόρεσα να ριχτώ για τη σωτηρία σας σε τόσο πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες. Μόνο ο Κόιντος Μούκιος Σκαιόλας, ο οιωνοσκόπος, όταν του ζητήθηκε η γνώμη γι' αυτό, αρνήθηκε να ψηφίσει. Κι επιπλέον, όταν ο Σύλλας τον πίεζε απειλητικά, αυτός του απάντησε: «Ακόμη κι αν μου δείξεις τα στρατεύματα με τα οποία έχεις περικυκλώσει το Βουλευτήριο? ακόμη κι αν με απειλήσεις με θάνατο, όμως εγώ ποτέ δε θα κηρύξω το Μάριο εχθρό (του κράτους)2».
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α.
nobis, corporum, periculum, augures, his, agmen, militis
1.β.
melioris, optimi excellentiores, excellentissimos omni cruciatu tantis dimicationibus
2.α. propositu coluisset conformantor obiectum iri possetis non vultis institerit circumsedeamini
2.β. gerens, gesturus Εν.: minitentur Παρατ.: minitarentur Μελ.: minitaturi (-ae, -a) sint Παρακ.: minitati (-ae, -a) sint Υπερσ.: minitati (-ae, -a) essent Συντ. Μελ.: - -
3.α.
colendo: είναι αφαιρετική γερουνδίου ως αφαιρετική του τρόπου στο conformabam.
excellentes: είναι επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο
homines. (Εκφράζει το σύγχρονο στο παρελθόν.)
mortis: είναι γενική επεξηγηματική στο pericula.
parvi: είναι γενική της αξίας στο esse.
obicere: είναι τελικό απαρέμφατο σε θέση αντικειμένου στο potui.
solus: είναι κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Quintus Mucius Scaevola.
augur: είναι παράθεση στο Quintus Mucius Scaevola.
Sullae: είναι αντικείμενο στο dixit.
quibus: είναι αφαιρετική του μέσου στο circumsedisti.
hostem: είναι κατηγορούμενο στο Marium (αντικείμενο ρήματος).
3.β.
Δευτερεύουσα παραχωρητική πρόταση. Εισάγεται με τον παραχωρητικό σύνδεσμο licet. (Στην κύρια πρόταση υπάρχει το tamen.) Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί εκφράζει μια υποθετική κατάσταση που, κι αν δεχθούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης. Ειδικότερα εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (miniteris), επειδή εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (iudicabo: μέλλοντας) και εκφράζει σύμφωνα με τους κανόνες τις ακολουθίας των χρόνων το σύγχρονο στο παρόν - μέλλον. Η δευτερεύουσα λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώ- ρησης στην κύρια πρόταση.
4.α.
rei publicae administrandae Η έλξη δεν είναι υποχρεωτική (γιατί το γερούνδιο βρίσκεται σε απρόθετη γενική).
4.β. Cicero dixit solum Scaevolam augurem de illa re interrogatum sententiam dicere noluisse.
4.γ. Quae a me mihi proponebantur.

                        ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                            ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                             ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΑIΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ:
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

Διδαγμένο κείμενο Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια Β6, 4-10
Eν παντί δη συνεχεί και διαιρετώ έστι λαβείν το μεν πλείον το δ' έλαττον το δ' ίσον, και ταύτα ή κατ' αυτό το πράγμα ή προς ημάς. Λέγω δε τού μεν πράγματος μέσον το ίσον απέχον αφ' εκατέρου των άκρων, όπερ εστίν έν και το αυτό πάσιν, προς ημάς δε ό μήτε πλεονάζει μήτε ελλείπει τούτο δ' ούχ έν, ουδέ ταυτόν πάσιν. Οίον εί τα δέκα πολλά τα δε δύο ολίγα, τα εξ μέσα λαμβάνουσι κατά το πράγμα? ίσω γαρ υπερέχει τε και υπερέχεται τούτο δε μέσον εστί κατά την αριθμητικήν αναλογίαν. Το δε προς ημάς ούχ ούτω ληπτέον? ού γαρ εί το δέκα μναί φαγείν πολύ δύο δε ολίγον, ο αλείπτης έξ μνας προστάξει? έστι γαρ ίσως και τούτο πολύ τώ ληψομένω ή ολίγον? Μίλωνι μεν γαρ ολίγον, τώ δε αρχομένω των γυμνασίων πολύ. ομοίως επί δρόμου και πάλης. Ούτω δή πας επιστήμων την υπερβολήν μεν και την έλλειψιν φεύγει, το δε μέσον ζητεί και τουθ' αιρείται, μέσον δε ού το του πράγματος αλλά το προς ημάς. Εί δή πάσα επιστήμη ούτω το έργον εύ επιτελεί, προς τό μέσον βλέπουσα και είς τούτο άγουσα τα έργα (όθεν ειώθασιν επιλέγειν τοίς εύ έχουσιν έργοις ότι ούτ' αφελείν έστιν ούτε προσθείναι, ώς τής μεν υπερβολής καί τής ελλείψεως φθειρούσης τό εύ, τής δε μεσότητος σωζούσης, οί δ' αγαθοί τεχνίται, ώς λέγομεν, προς τούτο βλέποντες εργάζονται), ή δ' αρετή πάσης τέχνης ακριβεστέρα και αμείνων εστίν ώσπερ και η φύσις, τού μέσου άν είη στοχαστική. Λέγω δε την ηθικήν? αύτη γάρ έστι περί πάθη και πράξεις, εν δε τούτοις έστιν υπερβολή και έλλειψις καί το μέσον.

Α. Από το κέιμενο που σας δίνεται να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ούτω δή πάς επιστήμων. υπερβολή και έλλειψις και το μέσον».
Μονάδες 10
Β. Να απαντήσετε στα παρακάτω:
Β1. Πώς προσδιορίζεται στο κείμενο που σας δόθηκε η έννοια της μεσότητας για τα πράγματα και για τον άνθρωπο; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας και με αναφορές σε συγκεκριμένα χωρία.
Μονάδες 15
Β2. Πώς συσχετίζονται από τον Αριστοτέλη οι έννοιες: επιστήμη (τέχνη)- αρετή-φύσις
Μονάδες 15
Β3. Σε ποια μέρη διέκρινε ο Αριστοτέλης την ψυχή;
Μονάδε? 10
Β4. Να γράψετε δύο ομόρριζες λέξεις της αρχαίας ή της νέας ελληνικής γλώσσας, απλές ή σύνθετες, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αναλογία, ληπτέον, αιρείται, άγουσα, προσθείναι.
Μονάδες 10
Αδίδακτο κείμενο

Λυσίου, Κατά Αλκιβιάδου Α 144, 46-47
Εγώ μεν ούν ως εδυνάμην άριστα κατηγόρηκα, επίσταμαι δ' ότι οι μεν άλλοι των ακροωμένων θαυμάζουσιν, όπως ποθ' ούτως ακριβώς εδυνήθην εξευρείν τα τούτων αμαρτήματα, ούτος δέ μου καταγελά, ότι ουδε πολλοστόν μέρος είρηκα των τούτοις υπαρχόντων κακών. Υμείς ούν και τα ειρημένα και τα παραλελειμμένα αναλογισάμενοι πολύ μάλλον αυτούς καταψηφίσασθε, ενθυμηθέντες ότι ένοχος μέν εστι τη γραφή, μεγάλη δ' ευτυχία το τοιούτων πολιτών απαλλαγήναι τη πόλει. Ανάγνωθι δ' αυτοίς τούς νόμους και τους όρκους και την γραφήν. ουδέ πολλοστόν: ούτε το ελάχιστο
Γ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου.
Μονάδες 20
Γ1.
α. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
καταγελά: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή.
είρηκα: το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή. εξευρείν: το απαρέμφατο ενεστώτα στην ίδια φωνή.
καταψηφίσασθε: το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή.
παραλελειμμένα: το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή.
Μονάδες 5
Γ1.β. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου :
τούτων: τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους.
αμαρτήματα: τη δοτική πληθυντικού.
μάλλον: τον θετικό βαθμό.
μεγάλη: την αιτιατική πληθυντικού του υπερθετικού βαθμού στο ίδιο γένος.
πόλει: την κλητική ενικού.
Μονάδες 5
Γ2.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
των ακροωμένων, εξευρείν, τούτων, αυτού, ενθυμηθέντες, τοιούτων.
Μονάδε? 6
Γ2.β. εδυνήθην, είρηκα: Να γράψετε τις προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα παραπάνω ρήματα και να τις αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά (είδος, εισαγωγή, εκφορά, λειτουργία).
Μονάδες 40
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
29 ΜΑIΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Διδαγμένο κείμενο
Α. Μετάφραση
Έτσι λοιπόν κάθε ειδικός αποφεύγει την υπερβολή και την έλλειψη και επιζητεί το μέσο και αυτό επιλέγει, όχι το από καθαρά ποσοτική άποψη μέσο αλλά το σε σχέση προς εμάς. Αν λοιπόν κάθε τέχνη εκπληρώνει σωστά το έργο της με αυτόν τον τρόπο, αποβλέποντας δηλαδή στο μέσο και κατευθύνοντας τα έργα της σε αυτό (γι΄ αυτό συνηθίζουν να λένε στο τέλος για τα τέλεια έργα ότι δεν είναι δυνατό ούτε να αφαιρέσουμε ούτε να τους προσθέσουμε τίποτα, γιατί η υπερβολή και η έλλειψη φθείρουν την τελειότητα, ενώ η μεσότητα τη διαφυλάσσει - και οι καλοί τεχνίτες, όπως λέμε, εργάζονται αποβλέποντας σε αυτή), και αν η αρετή είναι ακριβέστερη και ανώτερη από κάθε τέχνη, όπως ακριβώς και η φύση, μπορεί να έχει για στόχο το μέσο. Και εννοώ την ηθική αρετή, γιατί αυτή έχει σχέση με τα συναισθήματα και τις πράξεις, και αυτά είναι εκείνα στα οποία υπάρχει υπερβολή και έλλειψη και το μέσο.
Β.
Β1. Από αυτήν την ενότητα αρχίζει η προσπάθεια του Αριστοτέλη να προσδιορίσει το ότι η αρετή βρίσκεται στη μεσότητα. Βρίσκεται μπροστά στην ανάγκη να διευκρινίσει την έννοια μεσότητα. Αρχικά, δίνει τα στοιχεία της διαιρετότητας «Εν παντεί δε συνεχεί και διαιρετώ» και τις δυνατότητές της «έστι λαβείν...ίσον». Στη συνέχεια, επισημαίνει ότι ο καθορισμός της έννοιας αυτής είναι δυνατόν κατά δύο τρόπους: «κατ' αυτό το πράγμα / κατά το πράγμα / το του πράγματος» που είναι η αντικειμενική, αριθμητική μεσότητα και χαρακτηριστικά της έχει:
α) είναι μία «όπερ εστίν εν» και
β) είναι ίδια για όλους «και το αυτό πάσιν». Εκφράζει την ίση απόσταση του μέσου από τα δύο άκρα, έχει αντικειμενικό χαρακτήρα. Η υποκειμενική, η «προς ημάς», μεσότητα έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
α) δεν έχει το στοιχείο της υπερβολής ούτε της έλλειψης «μήτε πλεονάζει μήτε ελλείπει»
β) δεν είναι μία ούτε ίδια για όλους «ούχ εν, ουδέ ταυτόν πάσιν». Είναι δηλαδή η μεσότητα που έχει επιλεγεί από το λόγο, μια μεσότητα λογική που συνδέεται με την αναλογία και το μέτρο. Επιπλέον, έχει το στοιχείο της προαίρεσης «επιστήμων.αιρείται», δηλαδή αναφέρεται στην πρόθεση, την ελεύθερη απόφαση.
Τις δύο αυτές βασικές θέσεις ο Αριστοτέλης τις στηρίζει σε παραδείγματα. Για την πρώτη περίπτωση της «κατά το πράγμα» μεσότητας το παράδειγμα είναι αριθμητικό. Σύμφωνα λοιπόν με την αριθμητική το έξι είναι το μέσο διότι υπερέχει του δύο κατά τόσες μονάδες καθ΄ όσες υπερέχεται του δέκα «τα εξ μέσα λαμβάνουσι...επερέχεται».
Συγκεκριμένα, ο Αριστοτέλης αναφέρεται στην αντι- κειμενική θεώρηση της μεσότητας, αυτήν που έχει ως μέτρο τα πράγματα και απορρέει από αυτά, από παρατηρήσεις και μετρήσεις«κατά τήν αριθμητικήν αναλογίαν». Στη δεύτερη περίπτωση της «προς ημάς» μεσότητας, που δεν προσδιορίζεται όπως η προηγούμενη «Το δε προς ημάς ούχ ούτω ληπτέον», ο Αριστοτέλης παραθέτει το παράδειγμα του Μίλωνα. Αν σε έναν αθλητή οι δέκα μνες τροφή είναι πολύ, οι δύο μνες λίγη, στην περίπτωση αυτή ο γυμναστής δεν πρέπει να προσδιορίσει έξι μνες, διότι μπορεί να είναι λιγότερη ή περισσότερη τροφή σε σχέση με αυτή που χρειάζεται ο συγκεκριμένος αθλητής «ού γάρ εί τω δέκα ολίγον». Η ποσότητα δηλαδή της τροφής μεταβάλλεται και διαφοροποιείται ανάλογα με τον αθλητή, τις συνθήκες, τον τύπο κτλ. Για παράδειγμα, για τον Μίλωνα, έναν αθλητή φαινόμενο με καταπληκτική δύναμη που έτρωγε πάρα πολύ, η ποσότητα των δέκα μνων μπορεί να είναι λίγη, και τον αρχάριο αθλητή όμως ίσως είναι μεγάλη «Μίλωνι μεν πολύ». Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα αγωνίσματα «Ομοίως.πάλης».
Β2. Ο Αριστοτέλης για να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αρετή έχει ως στόχο της μεσότητα, συγκρίνει την τέχνη/επιστήμη, την αρετή και τη φύση. Πρέπει από την αρχή να επισημανθεί ότι οι όροι επιστήμη και τέχνη είναι σχεδόν ταυτόσημοι. Με τους όρους αυτούς ο Αριστοτέλης εννοεί την έλλογη και πετυχημένη κατασκευαστική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον Σταγειρίτη, τέχνη, αρετή και φύση έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα, και οι τρεις έχουν τη δυνατότητα δημιουργίας κάποιας μορφής: η τέχνη μορφοποιεί το υλικό της, η φύση δημιουργεί επίσης μορφές, η αρετή δίνει μορφή στην προσωπικότητα του ανθρώπου. Η αρετή είναι ακριβέστερη και ανώτερη από την τέχνη «ή δ' αρετή πάσης τέχνης ακριβεστέρα και αμείνων εστίν», γιατί μορφοποιεί στην ουσία τον άνθρωπο. Αλλά και η φύση είναι ανώτερη από την τέχνη «ώσπερ καί η φύσις», γι' αυτό η τέχνη μιμείται τη φύση.
Ωστόσο η ανωτερότητα της φύσης έναντι της τέχνης θεμελιώνεται στο γεγονός ότι στη φύση κάθε ον κατευθύνεται προς ένα σκοπό, στην τελειότητα, ενώ το έργο τέχνης μένει αμετάβλητο, δεν τείνει πουθενά. Το κριτήριο που χρησιμοποιεί στο συσχετισμό αυτό ο φιλόσοφος είναι ακριβώς ότι τα έργα της τέχνης δεν μεταβάλλονται, δεν αναφέρονται σε κάτι άλλο, ενώ η φύση μεταβάλλεται, κατευθύνεται προς κάποιο σκοπό. Άρα το κριτήριο είναι η μεταβολή και η συνεχής βελτίωση και τελείωση.
Σύμφωνα με την Αριστοτελική θεωρία και στην ηθική αρετή υπάρχει βελτίωση και εξέλιξη, μια και αποσκοπεί στην ηθική τελείωση του ανθρώπου. Η ανωτερότητά της έναντι των δύο άλλων εννοιών έγκειται στο γεγονός ότι το υλικό που μορφοποιεί είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και αποτελεί για τον άνθρωπο το μέσο για την ολοκλήρωση της φύσης του.
Β3. Η απάντηση στην ερώτηση της εισαγωγής εντοπίζεται στις σελ. 152-153 «Η ψυχή του ανθρώπου . ηθικές και διανοητικές».
Β4. αναλογία: παράλογος, λογική
ληπτέον: παραλαβή, ανάληψη
α.αιρείται: διαίρεση, αιρετικός
άγουσα: άγημα, διαγωγή
προσθείναι: θήκη, διάθεση
Αδίδακτο κε5μενο
Γ. Εγώ λοιπόν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο έχω διατυπώσει την κατηγορία, αλλά γνωρίζω ότι οι υπόλοιποι από του ακροατές διερωτώνται με ποιο τρόπο τέλο? πάντων τόσο εξονυχιστικά μπόρεσα να εξιχνιάσω τα αδικήματά τους, ενώ αυτό? γελά σε βάρος μου, γιατί δεν έχω πει ούτε το ελάχιστο μέρος από τα ελαττώματα που τους χαρακτηρίζουν. Εσείς, λοιπόν, αφού αναλογιστείτε και όσα έχω πει και όσα έχω παραλείψει, με πολύ μεγαλύτερο μένος να τον καταδικάσετε, αφού λάβετε υπόψη ότι προκύπτει η ενοχή του από την καταγγελία, ενώ για την πόλη αποτελεί μεγάλη ευτυχία η απαλλαγή από τέτοιους πολίτες. Διάβασέ τους λοιπόν τους νόμους και τους όρκους και την καταγγελία.
Γ1 α. καταγελώεν είπετε (είπατε)
εξευρίσκειν
καταψηφιούνται
παραλέλειπται
Γ1 β.
ταύταις
αμαρτήμασι
μάλα
μεγίστας
πόλι
Γ2 α. «των ακροωμένων»: ουσιαστικοποιημένη επιθετική μετοχή ως γενική διαιρετική στο «οι άλλοι»
«εξευρείν»: αντικείμενο στο «εδυνήθην», τελικό απαρέμφατο
«τούτων»: γενική υποκειμενική στο «αμαρτήματα»
«αυτο>»: αντικείμενο στο «καταψηφίσασθε» «ενθυμηθέντες»: επιρρηματική χρονική μετοχή στο «καταψηφίσασθε» (δηλώνει το προτερόχρονο), συνημμένη στο «υμες?»
«τοιούτων»: επιθετικός προσδιορισμός στο «πολιτών»
Γ2 β.
α) «όπως ποθ' αμαρτήματα»: δευτερεύουσα ονοματική, πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας, εισάγεται με το αναφορικό επίρρημα του τρόπου «όπως», εκφέρεται με οριστική γιατί εκφράζει το πραγματικό ( στο παρελθόν) , αντικείμενο στο «θαυμάζουσι».
β) «ότι ουδέ . κακών»: δευτερεύουσα επιρρηματική, αιτιολογική πρόταση, εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο «ότι» (δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία και εξαρτάται από το ψυχικού πάθους ρήμα «καταγελά»), εκφέρεται με οριστική γιατί δηλώνει το πραγματικό (στο παρελθόν), λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο «καταγελά».

                       ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                            ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                            ΤΡΙΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2008
                            ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ
                            ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΘΕΜΑ Α1
Α1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α (γεγονότα) αντιστοιχίζοντάς τους με τις χρονολογίες της Στήλης Β (περισσεύουν δύο χρονολογίες).

Στήλη Α:ΓΕΓΟΝΟΤΑ	Στήλη Β: ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ
1. Απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη	1927
2. Εμφάνιση της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ιαπώνων	1923
3. Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος	1920
4. Συμφωνία της Άγκυρας	1919
5. Σύμβαση της Λοζάνης	1906
	1908
	1930

Μονάδες 10
Α1.2. Να αιτιολογήσετε γιατί:
α. ΄Ηταν θετική η συμβολή της υπερπόντιας μετα-νάστευσης στην ελληνική οικονομία πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους.
β. Στην Ελλάδα κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα.
γ. Η συνεργασία Κεμάλ Μπολσεβίκων λειτούργησε ως ταφόπετρα του Ποντιακού ζητήματος.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2 Α2.1. Με ποιους τρόπους υποκινήθηκε και μεθοδεύτηκε ο πρώτος διωγμός του 1914 εναντίον των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας;
Μονάδες 15
Α2.2. Ποια ήταν η στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης (μονάδες 5) και ποια ήταν η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων (μονάδες 5) αμέσως μετά την επίσημη έκδοση του πρώτου ενωτικού Ψηφίσματος των Κρητών (24 Σεπτεμβρίου 1908) και μέχρι το 1910;
Μονάδες 10
ΟΜΑΔΑ Β΄
ΘΕΜΑ Β1
α. Ποια επίπτωση είχε για την ελληνική οικονομία η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920; Μονάδες 10 β. Πώς η νέα κυβέρνηση αντιμετώπισε το οικονομικό αδιέξοδο, που δημιουργήθηκε από την ανάκληση του ιδιόμορφου εξωτερικού δανείου, το οποίο είχε εγκριθεί ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ από τους Συμμάχους, για να χρηματοδοτηθεί η συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο;
Μονάδες 15
Στην απάντησή σας να συνδυάσετε τις ιστορικές σας γνώσεις με τις σχετικές πληροφορίες που παρέχει το ακόλουθο κείμενο.
Κείμενο
Τελικά, το 1922 η κυβέρνηση επέβαλε έναν ιδιότυπο συνδυασμό υποτίμησης και εσωτερικού δανείου. Όσοι κατείχαν τραπεζογραμμάτια1 (δηλαδή περίπου οι πάντες, όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα στην Ελλάδα) υποχρεώθηκαν να τα διχοτομήσουν, να ανταλλάξουν το μισό τραπεζογραμμάτιο με κρατικά ομόλογα και να κρατήσουν το άλλο μισό, το οποίο διατήρησε την ονομαστική αξία τού ολοκλήρου. Αλλά και τα νέα χρηματικά μέσα που απέκτησε έτσι το Δημόσιο δεν έσωσαν την κατάσταση: απορρο-φήθηκαν πολύ γρήγορα από τις συνεχώς αυξανόμενες δημόσιες δαπάνες και τον πληθωρισμό.
1 τραπεζογραμμάτιο: χαρτονόμισμα Γ.Β. Δερτιλής, Ιστορία του Ελληνικού Κράτους 1830-1920, τ. Β΄, Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ, Αθήνα 2005, σ.886
ΘΕΜΑ Β2 Αφού αξιοποιήσετε τις πληροφορίες από το ακόλουθο κείμενο και τις συνδυάσετε με τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε:
α. Γιατί δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη;
Μονάδες 10
β. Ποια μέτρα πήρε η ΕΑΠ για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων;
Μονάδες 15
Κείμενο
Οι ελληνικές κυβερνήσεις εγκαθιστούν τους πρόσφυγες κυρίως στις πιο εύφορες ελληνικές χώρες, στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, είτε αγροτικά είτε αστικά. Επιδιώχθηκε πρώτα ν' αποκατασταθούν στις περιουσίες που είχαν εγκαταλείψει οι Τούρκοι, αλλά, επειδή οι οικισμοί ήταν συγκριτικά λίγοι κτίστηκαν εκατοντάδες νέοι συνοικισμοί, ορισμένοι από τους οποίους αργότερα εξελίχθηκαν σε αξιόλογα οικονομικά κέντρα. Οι κυβερνήσεις τούς δίνουν γαίες και τα πρώτα μέσα και ζώα για την καλλιέργεια της γης. Στις χώρες αυτές ιδίως προβαίνουν ακόμη στην εκτέλεση μεγάλων έργων πολιτισμού, ανοίγουν δρόμους, κατασκευάζουν γέφυρες, εκτελούν μεγάλα λιμενικά έργα? επίσης εκτελούν μεγάλα εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα, κυρίως σε τρεις περιοχές, στις πεδιάδες των Σερρών, της Δράμας και της Θεσσαλονίκης: διευθετούν προς όφελος της γεωργίας κοίτες χειμάρρων και μεγάλων ποταμών, όπως του Αξιού, του Στρυμόνα κλπ., που με τις πλημμύρες τους νέκρωναν τις παρόχθιες γαίες σε μεγάλο βάθος, αποξηραίνουν λίμνες [...] και τις γαίες τις παραδίδουν σε ακτήμονες πρόσφυγες και γηγενείς. Έπρεπε ακόμη να γίνουν εξυγιαντικά έργα, για να καταπολεμηθούν οι ελώδεις πυρετοί, ο τύφος, η φυματίωση, να ιδρυθούν ιατρικοί σταθμοί, φαρμακεία κλπ. Τα μεγάλα αρδευτικά έργα μεταβάλλουν την ανάγλυφη όψη της Μακεδονίας και προκαλούν το θαυμασμό των πολιτισμένων λαών. Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, σσ. 383-385
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
27 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΟΜΑΔΑ Α΄
Α.1.1.
1. - 1919
2. - 1906
3. - 1927
4. - 1930
5. - 1923
Α.1.2.
α. σελ. 48: «Το 1910 οι πρόοδοι της εθνικής οικονομίας εμβασμάτων των μεταναστών».
β. σελ. 84: «Αντίθετα με άλλες χώρες της Ευρώπης του ενεργού πληθυσμού.»
γ. σελ. 251- 252: «Το πολιτικό γεγονός που λειτούργησε ως ταφόπετρα σύμμαχοι με τους Έλληνες».
Α.2.1. σελ. 138: «Τους πρώτους μήνες του 1914 έγιναν αθρόες μετακινήσεις σε βάρος των Ελλήνων». σελ. 139: «Οι καταπιέσεις που υπέστησαν οι Έλληνες (στη διάρκεια του πρώτου διωγμού) όσοι συνελήφθησαν, εκτελέστηκαν».
Α.2.2. σελ. 217-218: «Για την επίσημη έναρξη της νέας περιόδου της πολιτικής ζωής στη Κρήτη μετά την έκδοση του επίσημου ενωτικού Ψηφίσματος από την Κρητική Κυβέρνηση (24 Σεπτεμβρίου 1908), σχηματίστηκε προσωρινή διακομματική Κυβέρνηση το οποίο απέκοψε τον ιστό της».
ΟΜΑΔΑ Β΄
Β1 α) Το Νοέμβριο του 1920 η φιλοσυμμαχική κυβέρνηση του Βενι- ζέλου έχασε τις εκλογές και την εξουσία ανέλαβαν τα φιλοβασιλικά κόμματα, τα οποία έσπευσαν να επαναφέρουν τον ανεπιθύμητο στους Συμμάχους βασιλιά Κωνσταντίνο. Οι Σύμ- μαχοι, σε αντίποινα έσπευσαν να αποσύρουν την κάλυψη του χαρτονομίσματος και έτσι, ένα μεγάλο μέρος της νομισματικής κυκλοφορίας βρέθηκε χωρίς αντίκρισμα. Για την ευχερέστερη κατανόηση των γραφομένων κρίνεται σκόπιμο να παρουσιαστεί η ιδιόμορφη νομισματική ισορροπία στην Ελλάδα, η οποία ανατράπηκε μετά τις εκλογές του 1920. Όταν, με την επέμβαση των Συμμάχων ενοποιήθηκε το 1917 η χώρα υπό τον Βενιζέλο, στάθηκε αδύνατο να αναλάβει, χωρίς εξωτερική αρωγή, το κόστος της συμμετοχής στον πόλεμο. Οι σύμμαχοι προχώρησαν τότε σ' έναν ιδιόμορφο δανεισμό της χώρας, που θα είχε οδυνηρές συνέπειες στο μέλλον. Η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ ενέκριναν κατ' αρχήν μεγάλα δάνεια προς την Ελλάδα: 12.000.000 λίρες Αγγλίας, 300.000.000 γαλλικά φράγκα και 50.000.000 δολάρια ΗΠΑ. Ο δανεισμός ήταν όμως θεωρητικός. Τα ποσά δεν εκταμιεύτηκαν ούτε δόθηκαν στην Ελλάδα. Θεωρήθηκαν κάλυμμα για την έκδοση χαρτονομίσματος, με το οποίο η κυβέρνηση του Βενιζέλου θα χρηματοδοτούσε την πολεμική της προσπάθεια. Ένα είδος αποθέματος, δηλαδή, σε χρυσό και συνάλλαγμα, που δεν βρισκόταν όμως υπό τον έλεγχο της χώρας. Η Ελλάδα, πάντως, χρηματοδότησε με τον τρόπο αυτό την πολεμική της προσπάθεια στο μακεδονικό μέτωπο, την εκστρατεία στην Ουκρανία και την Κριμαία, και την πρώτη φάση της στρατιωτικής εμπλοκής στη Μικρά Ασία. Οι συνέπειες της ιδιόμορφης νομισματικής ισορροπίας δεν άργησαν να φανούν. β. Πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις που είχε για την Ελλάδα η απόσυρση της κάλυψης του χαρτονομίσματος, ήδη από το 1918 και μετά, ο κρατικό ισολογισμός έκλεινε με παθητικό, ενώ ταυτόχρονα η παρουσία στη Μικρά Ασία εξελίχθηκε σε σκληρό και δαπανηρό πόλεμο. Το Μάρτιο του 1922 τα δημοσιονομικά δεδομένα έφτασαν σε πλήρες αδιέξοδο το οποίο αντιμετωπίστηκε με έναν απρόσμενο τρόπο. Λίγους μήνες πριν από την κατάρρευση του Ελληνικού Μετώπου στην Μικρά Ασία, η Κυβέρνηση προέβη σε ένα πρωτότυπο εσωτερικό αναγκαστικό δάνειο, με διχοτόμηση του χαρτονομίσματος. Το αριστερό τμήμα εξακολουθούσε να κυκλοφορεί στο 50% της αναγρα- φόμενης αξίας, ενώ το δεξιό ανταλλάχθηκε με ομολογίες του Δημοσίου. Ανάλογες είναι και οι πληροφορίες που εξάγονται από το ιστορικό παράθεμα, όπου αναφέρεται ο ιδιότυπος δημοσιο- νομικός ελιγμός της τότε κυβέρνησης με την επιβολή του εσωτερικού δανείου και παράλληλης υποτίμησης της δραχμής. Στο κείμενο της πηγής σημειώνεται ότι η νομισματική πολιτική είχε υποχρεωτικό χαρακτήρα και αφορούσε όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα στην Ελλάδα (άρα εξαιρέθηκαν οι ξένοι επενδυτές). Με τη διαδικασία της διχοτόμησης του τραπεζο- γραμματίου ανταλλάχθηκε το μισό με κρατικά ομόλογα, ενώ το άλλο μισό διατήρησε, την ονομαστική αξία του ολοκλή- ρου. Χαρακτηριστική είναι η διαφοροποίηση σε σχέση με όσα αναφέρει το κείμενο του σχολικού βιβλίου, στο οποίο σημειώνεται ότι «το αριστερό τμήμα εξακολουθούσε να κυκλοφορεί στο 50% της αναγραφόμενης αξίας». Η επιχείρηση στέφθηκε από επιτυχία, το κράτος απέκτησε 1.200.000 δραχμές και το πείραμα επαναλήφθηκε το 1926. Τελικά, ο νομισματικός ελιγμός δεν στάθηκε ικανός να προλάβει τη Μικρασιατική καταστροφή και τις βαρύτατες συνέπειές της. Πράγματι, όπως σημειώνει και το ιστορικό παράθεμα τα ποσά που εξασφάλισε το ελληνικό δημόσιο με τη διχοτόμηση του χαρτονομίσματος εξανεμίστηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς οι αυξανόμενες δημόσιες δαπάνες και ο καλπάζων πλη- θωρισμός απορρόφησαν το εσωτερικό αναγκαστικό δάνειο.
Β.2. α) Μετά την ίδρυσή της (Σεπτέμβριος 1923), η ΕΑΠ, για την αποκατάσταση των προσφύγων, έλαβε υπόψη της ορισμένα κριτήρια και έδωσε προτεραιότητα στην εγκατάστασή τους στη Μακεδονία και Δυτική Θράκη για τους παρακάτω λόγους: . ήταν δυνατόν να χρησιμοποιηθούν τα μουσουλμανικά κτήματα και τα κτήματα των βουλγάρων (σύμφωνα με τη συνθήκη του Νεϊγύ - Νοέμβριος 1919). Αυτό θα καθιστούσε τους πρόσφυγες αυτάρκεις σε σύντομο χρονικό διάστημα και θα συντελούσε στην αύξηση της αγροτικής παραγωγής. Τα παραπάνω πιστοποιούνται και από το παράθεμα, καθώς γίνεται λόγος για τις ελληνικές κυβερνήσεις που εγκαθιστούν πρόσφυγες στις πιο εύφορες ελληνικές χώρες, στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη, είτε αγροτικά είτε αστικά. Επιδιώχθηκε πρώτα να αποκατασταθούν στις περιουσίες που είχαν εγκαταλείψει οι Τούρκοι.
. θα καλύπτονταν το δημογραφικό κενό που είχε δημιουργηθεί με την αναχώρηση των Μουσουλμάνων και των Βουλγάρων και τις απώλειες που προκάλεσαν οι συνεχείς πόλεμοι (1912- 1922). Επιπλέον, έτσι εποικίζονταν παραμεθόριες περιοχές.
. υπήρξε μέριμνα να αποκτήσουν οι πρόσφυγες απασχόληση ίδια ή συναφή με αυτή που είχαν στην πατρίδα τους. Έτσι, έγινε προσπάθεια από την ΕΑΠ να εγκατασταθούν γεωργοί πρόσφυγες στα μέρη όπου θα μπορούσαν να συνεχίσουν τις καλλιέργειες που ήδη γνώριζαν. Καλλιεργητές δημητριακών εγκαταστάθηκαν σε πεδινά μέρη της Μακεδονίας και της Δυτικής Θράκης, καπνοπαραγωγοί σε κατάλληλα εδάφη της Ανατολικής Μακεδονίας και τη Δυτική Θράκη, σηροτρόφοι στο Σουφλί και την Έδεσσα.
β) Η αγροτική αποκατάσταση στο μεγαλύτερο μέρος ήταν έργο της ΕΑΠ. Απέβλεπε στη δημιουργία μικρών γεωργικών ιδιοκτησιών. Η εγκατάσταση των προσφύγων έγινε σε εγκαταλελειμμένα χωριά, σε νέους συνοικισμούς προσαρτημένους σε χωριά και σε νέους αμιγώς προσφυγικούς συνοικισμούς. Στο κείμενο της πηγής επιβεβαιώνεται η οικοδόμηση εκατοντάδων νέων συνοικισμών, μια και οι λίγοι οικισμοί που είχαν εγκαταλείψει οι Τούρκοι δεν επαρκούσαν για την εγκατάσταση του συνόλου των αγροτών προσφύγων. Παράλληλα, σημειώνεται και η εξέλιξη των νέων οικισμών σε αξιόλογα οικονομικά κέντρα. Ο παραχωρούμενος κλήρος ποίκιλλε ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας των προσφύγων, την ποιότητα του εδάφους, το είδος της καλλιέργειας και τη δυνατότητα άρδευσης. Συνήθως ο κλήρος δεν αποτελούσε ενιαία έκταση αλλά τεμάχια αγρών που βρίσκονταν σε διαφορετικές τοποθεσίες. Στην αρχή η διανομή από τις υπηρεσίες εποικισμού ήταν προσωρινή. Θα γινόταν οριστική μετά την κτηματογράφηση από την τοπογραφική υπηρεσία του Υπουργείου Γεωργίας. Εκτός από τη γη παραχωρούνταν στέγη εργαλεία, σπόροι, λιπάσματα και ζώα. Στο ιστορικό παράθεμα επιβεβαιώνονται οι παροχές των κυβερνήσεων στους πρόσφυγες. Ειδικότερα, γίνεται λόγος για την παραχώρηση γαιών, ζώων για την καλλιέργεια της γης και «πρώτων μέσων» με τα οποία πιθανόν νοούνται και οι σπόροι με τα λιπάσματα. Για τη στέγαση τηρήθηκε το σύστημα της ανέγερσης των οικιών απευθείας από την ΕΑΠ (εργολαβία) ή της ανέγερσης από τους ίδιους τους πρόσφυγες με τη χορήγηση όλων των οικοδομικών υλικών (αυτεπιστασία). Τα κτίσματα ήταν, συνήθως, δύο δωμάτια, μια αποθήκη και ένας στάβλος. Την αξία του παραχωρούμενου κλήρου θα πλήρωναν οι πρόσφυγες με δόσεις. Ο τίτλος που δινόταν στους κληρούχους ήταν τίτλος απλής κατοχής. Θα γινόταν τίτλος πλήρους κυριότητας αργότερα, μετά την αποπληρωμή του χρέους. Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ,- το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Αγροτική Τράπεζα. Το κείμενο της πηγής παρέχει πληθώρα πληροφοριών για τη δράση της ΕΑΠ. στόσο, πρέπει απαραιτήτως να σημειωθεί η απουσία στο παράθεμα οποιασδήποτε συγκεκριμένης αναφοράς στην ΕΑΠ, αφού ο Απ. Βακαλόπουλος καταγράφει τις ενέργειες των ελληνικών κυβερνήσεων, τις οποίες προφανώς ο μαθητής οφείλει να ταυτίσει με τη δράση της ΕΑΠ. Στη συνέχεια παρουσιάζονται σημεία του παραθέματος που συνδέονται με σχετικά δεδομένα του σχολικού βιβλίου τα οποία οι μαθητές, καθώς πρόκειται για ερώτηση ανοικτού τύπου, μπορούν να τα συμπεριλάβουν στην απάντησή τους. Η άφιξη των προσφύγων στην Ελλάδα, αποτέλεσε μια πρωτοφανή ανθρώπινη τραγωδία, παράλληλα λειτούργησε και ως καταλύτης στη δυναμική της ελληνικής κοινωνίας. Οι χρόνιες ανεπάρκειες της ελληνικής διοίκησης έπρεπε να ξεπεραστούν ταχύτατα, για να αποφευχθεί μια ολική καταστροφή μια και το 1923 και το 1924, οι θάνατοι από τις αρρώστιες μάστιγες της εποχής, τη φυματίωση και την ελονοσία, πολλαπλασιάστηκαν, κάνοντας αναγκαίες και επείγουσες τις αποτελεσματικές παρεμβάσεις. Πράγματι, οι αρρώστιες κατέβαλλαν τους πρόσφυγες που ήταν ταλαιπωρημένοι, πρόχειρα στεγασμένοι και υποσιτίζονταν. Ο τύφος, η γρίπη, η φυματίωση (κυρίως στις πόλεις) και η ελονοσία (κυρίως στην ύπαιθρο) τους θέριζαν. Σύμφωνα μάλιστα και με στοιχεία της Κοινωνίας των Εθνών, ένας σημαντικός αριθμός προσφύγων πέθαναν μέσα σ' ένα χρόνο από την άφιξή τους στην Ελλάδα. Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνονται από το κείμενο του ιστορικού παραθέματος, στο οποίο γίνεται λόγος για τα εξυγιαντικά μέτρα στα οποία προέβησαν οι τότε κυβερνήσεις. Ιδρύθηκαν ιατρικοί σταθμοί και φαρμακεία προκειμένου να καταπολεμηθούν «οι ελώδεις πυρετοί, ο τύφος και οι φυματίωση» Η έλλειψη γεωργικών εκτάσεων προς διανομή στους πρόσφυγες υποχρέωσε το κράτος να αναλάβει την κατασκευή μεγάλων εγγειοβελτιωτικών έργων, κυρίως στη Μακεδονία, και έτσι αυξήθηκαν οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις. (Στο σύνολο της Ελλάδας οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξήθηκαν περίπου κατά 50%). Προς επίρρωση των όσων αναφέρθηκαν, το κείμενο της πηγής καταγράφει τις εξελίξεις στην αγροτική οικονομία της χώρας μετά την άφιξη των προσφύγων. Ειδικά στην περιοχή της Μακεδονίας (πεδιάδες Σερρών, Δράμας και Θεσσαλονίκης) εκτελέστηκαν εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα που περιλάμβαναν τη διευθέτηση χειμάρρων και μεγάλων ποταμών όπως του Αξιού και του Στρυμόνα, αποτρέποντας τις καταστροφικές τους πλημμύρες και την αποξήρανση λιμνών. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στην πηγή ότι από τα συγκεκριμένα έργα δεν επωφελήθηκαν μόνο οι πρόσφυγες αλλά και οι γηγενείς ακτήμονες. Οι ραγδαίες αλλαγές, τις οποίες προκάλεσαν στη χώρα οι συνέπειες του Μικρασιατικού πολέμου, ανέδειξαν την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις στις υποδομές της χώρας. Στο ιστορικό παράθεμα αναφέρεται η σχετική δραστηριοποίηση των ελληνικών κυβερνήσεων με την εκτέλεση «μεγάλων έργων πολιτισμού». Σημειώνεται χαρακτηριστικά η διάνοιξη δρόμων, η κατασκευή γεφυρών και η εκτέλεση μεγάλων λιμενικών έργων.

                ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                    ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                    ΣΑΒΒΑΤΟ 24 ΜΑΪΟΥ 2008
                    ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ :
                 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
               ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΚΕΙΜΕΝΟ
Κωνσταντίνος Καβάφης (1863-1933) Καισαρίων
Eν μέρει για νά εξακριβώσω μιά εποχή, εν μέρει καί τήν ώρα νά περάσω, τήν νύχτα χθές πήρα μιά συλλογή επιγραφών των Πτολεμαίων νά διαβάσω.
5 Οι άφθονοι έπαινοι κ' η κολακείες εις όλους μοιάζουν. Όλοι είναι λαμπροί, ένδοξοι, κραταιοί, αγαθοεργοί κάθ' επιχείρησίς των σοφοτάτη. Αν πεις γιά τές γυναίκες της γενιάς, κι αυτές,
10 όλες η Βερενίκες κ η Κλεοπάτρες θαυμαστές. Όταν κατόρθωσα τήν εποχή νά εξακριβώσω θ' άφινα το βιβλίο αν μιά μνεία μικρή, κι ασήμαντη, του βασιλέως Καισαρίωνος δέν ε'ιλκυε τήν προσοχή μου αμέσως...
15 Α, νά, ήρθες σύ μέ τήν αόριστη γοητεία σου. Στήν ιστορία λίγες γραμμές μονάχα βρίσκονται γιά σένα, κ' έτσι πιό ελεύθερα σ' επλασα μές στόν νού μου. Σ' έπλασα ωραίο κ' αισθηματικό.
20 Η τέχνη μου στό πρόσωπό σου δίνει μιάν ονειρώδη συμπαθητική ομορφιά. Καί τόσο πλήρως σέ φαντάσθηκα, πού χθές τήν νύχτα αργά, σάν έσβυνεν η λάμπα μου άφισα επίτηδες νά σβύνει?
25 εθάρεψα πού μπήκες μές στήν κάμαρά μου, μέ φάνηκε πού εμπρός μου στάθηκες ώς θά ήσουν μές στήν κατακτημένην Αλεξάνδρεια, χλωμός καί κουρασμένος, ιδεώδης ?ε τη λύπη σου, ελπίζοντας ακόμη νά σέ σπλαχνισθούν
30
οι φαύλοι - πού ψιθύριζαν τό «Πολυκαισαρίη*». (1918) ------------- *Πολυκαισαρίη η ύπαρξη περισσοτέρων του ενός ηγεμόνων (Καισάρων).
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Ορισμένα γνωρίσματα της ποίησης του Καβάφη είναι: η χρήση ιστορικών προσώπων ως συμβόλων, ο ρεαλισμός και οι λόγιοι γλωσσικοί τύποι. Να επισημάνετε τα γνωρίσματα αυτά στο συγκεκριμένο ποίημα (δύο παραδείγματα κατά περίπτωση).
Μονάδες 15
Β1. Ο Κ. Θ. Δημαράς έχει παρατηρήσει ότι στο ποίημα αυτό ο Καβάφης «μας δίνει αναλυτικά την τεχνική της έμπνευσής του». Προσδιορίστε με αναφορές στο κείμενο πώς επαληθεύεται στον «Καισαρίωνα» η άποψη ότι ο Καβάφης αποκαλύπτει στον αναγνώστη του τη διαδικασία δημιουργίας ενός ποιήματος.
Μονάδες 20 Β
2. Να διακρίνετε τα δύο διαφορετικά υφολογικά επίπεδα του ποιήματος και να τα χαρακτηρίσετε τεκμηριώνοντας την απάντησή σας με αναφορές στο ποίημα.
Μονάδες 20
Γ. 15 «?, νά, ?ρθες σύ μέ τήν αόριστη γοητεία σου. Στήν ?στορία λίγες γραμμές μονάχα βρίσκονται γιά σένα, κ' έτσι πιό ελεύθερα σ' έπλασα μές στόν νου μου. Σ' έπλασα ωραίο κ' αισθηματικό. 20 η τέχνη μου στό πρόσωπό σου δίνει μιάν ονειρώδη συμπαθητική ομορφιά.
Να σχολιάσετε το περιεχόμενο των παραπάνω στίχων με 120-140 λέξεις.
Μονάδες 25
Δ. Το ακόλουθο ποίημα του Άθου Δημουλά με τίτλο «Καβάφης» είναι ένα ποίημα για την ποίηση. Ποιες οι αναφορές του στον καβαφικό «Καισαρίωνα»;
Μονάδες 20
Καβάφης
Τη φαντασία την εντελώς αδέσμευτη δε συμπαθώ. Δεν έχει χάρες. Και είναι χρήσιμη για τα όνειρα μόνο. Εγώ την άλλη φαντασία αγαπώ, αυτή που προσπαθεί ένα παρελθόν να ζωντανέψει και που στηρίζεται σε μνήμες του, σποραδικές και ασύνδετες, ζητώντας γύρω τους άρτιο ένα σύνολο να πλάσει με τάξη, προσοχή και μέτρο. Κι έτσι, προπάντων, που το χρώμα τους, το χρώμα αυτών των ερειπίων, των αβεβαίων γεγονότων το αίσθημα, μέσα στο έργο της ενισχυμένο να περάσει. Αυτό το δύσκολο είναι που εκτιμώ. Αυτήν εγώ αγαπώ τη φαντασία, τη δεσμευόμενη, την οδηγουμένη φαντασία που, όλο συγκίνηση, πάντοτε γύρω από πολύτιμα εμπόδια έρπει. Και χρήσιμη είναι ?τόσο? για την τέχνη μου. Ελληνικά καβαφογενή ποιήματα
ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
24 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α.
Στο ποίημα «Καισαρίων» μπορούμε να διακρίνουμε μερικά από τα γνωρίσματα της ποίησης του Καβάφη. Η χρήση ιστορικών προσώπων ως συμβόλων αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά της ποίησής του. Η συμβολική χρήση του ονόματος «Καισαρίων» είναι εμφανής ήδη από τον τίτλο του ποιήματος. Μέσω αυτού ο Καβάφης αποκαλύπτει τα μυστικά της τέχνης του. Ο Καισαρίωνας συμβολίζει όλα τα πρόσωπα που η ιστορία τα «αδικεί», αφιερώνοντας ελάχιστες γραμμές γι' αυτά ή αγνοώντας τα. Παράλληλα, συμβολική είναι και η αναφορά στους Πτολεμαίους ως δείγμα της παρακμής όπως φαίνεται και από την ειρωνική διάθεση προς τους ηγεμόνες και τις συζύγους τους καθώς εμφανίζονται με προσωπική αίγλη, φήμη και δύναμη σε υπερβολικό βαθμό. Ο ρεαλισμός, επίσης, ως χαρακτηριστικό γνώρισμα της καβαφικής ποίησης είναι έκδηλος στην πρώτη στροφή (και συγκεκριμένα στους στ. 1-4, καθώς ο ποιητής παρουσιάζει τους λόγους για τους οποίους διαβάζει το βιβλίο, των επιγραφών με τους Πτολεμαίους. Ο ρεαλισμός είναι φανερός και στη δεύτερη στροφή ( στ. 11-14 ) καθώς αναφέρει πως η περιδιάβαση στις σελίδες της συλλογής των επιγραφών ολοκληρώθηκε και ο ποιητής ήταν έτοιμος ν' αφήσει το βιβλίο,, κάτι που φανερώνει την πλήξη του για αυτά που διάβασε. Επιπρόσθετα, οι λόγιες λέξεις είναι συνήθεις στο ποιητικό του έργο και αποτελούν στοιχείο της γλωσσικής ιδιοτυπίας του. Στο συγκεκριμένο ποίημα οι λόγιες λέξεις απαντώνται στην πρώτη κυρίως ενότητα ( «κραταιοί», «αγαθοεργοί», «επιχείρησις», «σοφοτάτη» ) και απηχούν την ειρωνική διάθεση του ποιητή απέναντι στους τυπικά επαναλαμβανόμενους επαίνους και τις κολακείες που αποδίδονται στους Πτολεμαίους χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
Β1.
Ο Καβάφης στο συγκεκριμένο ποίημα αποκαλύπτει τα μυστικά της τέχνης του, μεταφέροντας τον αναγνώστη στο ποιητικό του εργαστήρι και δείχνοντας τον τρόπο δημιουργίας του ποιήματος. Η διαδικασία αυτή μπορεί να επιμεριστεί σε τρία διαφορετικά στάδια. Στην αφετηρία βρίσκεται η ανάγνωση των ιστορικών πηγών
( στ. 1-4). Ο Καβάφης αναζητά στο χώρο της Ιστορίας να ικανοποιήσει τη φιλέρευνη διάθεσή του. Μάλιστα τον ενδιαφέρει η αλεξανδρινή εποχή, περίοδος αστάθειας, ανασφάλειας και ανακατατάξεως, όπως συνέβαινε και στα χρόνια του Καβάφη. Παράλληλα βέβαια ήταν και περίοδος κατά την οποία η Αλεξάνδρεια, η γενέθλια πόλη του ποιητή, γνώρισε μεγάλη άνθηση, ιδιαίτερα στο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών. Μέσα από την ανάγνωση των πηγών ο Καβάφης αναζητά και το ερέθισμα που θα τον οδηγήσει στην ποιητική έμπνευση. Αυτό πάντοτε το εντοπίζει στις λεπτομέρειες, στις υποσημειώσεις της ιστορικής επιστήμης και στα πρόσωπα εκείνα που «αδικήθηκαν», δηλαδή παρακάμφθηκαν από την Ιστορία ως ασήμαντα. Αυτό το δεύτερο στάδιο της δημιουργίας καταγράφεται στο ποίημα « Καισαρίων» στους στ. 12-14 « θ' άφινα το βιβλίο.την προσοχή μου αμέσως.» και στους στ. 16-17 «Στην ιστορία λίγες γραμμές μονάχα βρίσκονται για σένα».
Έτσι πλέον μεταβαίνουμε στο τρίτο και τελευταίο στάδιο της καβαφικής δημιουργίας, την έμπνευση και τον οραματισμό του ποιητή (στ. 18-30 ). Ο Καβάφης επεμβαίνει συνειδητά αφήνοντας την ποιητική φαντασία ελεύθερη να αποδώσει στις παραμελημένες ιστορικά μορφές τα χαρακτηριστικά εκείνα γνωρίσματα που ο ίδιος θεωρεί πως εξυπηρετούν τους καλλιτεχνικούς του σκοπούς. Χωρίς να δεσμεύεται από προϋπάρχουσες λεπτομέρειες, πλάθει πλέον ελεύθερα ποιητικές μορφές, οι οποίες λειτουργούν ως ποιητικά σύμβολα κι έτσι καθίστανται πρωταγωνίστριες στο χώρο της λογοτεχνίας. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τον Καισαρίωνα, στον οποίο ο ίδιος αποδίδει τα χαρακτηριστικά της γοητείας, της εξωτερικής ομορφιάς, της ευαισθησίας, αλλά και της αξιοπρέπειας της στιγμής που βαδίζει προς το θάνατο.
Β2. Το υφολογικό επίπεδο στην πρώτη στροφή (στ. 1-10) έχει να παρουσιάσει απόμακρο και μάλλον αδιάφορο τόνο. Η έντονη ύπαρξη της ειρωνείας είναι αυτή που το χαρακτηρίζει και στην ουσία διαφοροποιεί τους στ. 5-10 από την αντικειμενικότητα μιας ιστορικής καταγραφής. Η απολυταρχική εξουσία των συχνά ανάξιων Πτολεμαίων γίνεται ο κύριος στόχος των συγκεκριμένων στίχων. Η ειρωνεία αυτή προκύπτει από τη χρήση του πληθυντικού αριθμού (έπαινοι, κολακείες, όλοι, Κλεοπάτρες κλπ.), τη χρήση και την επανάληψη γενικευτικών λέξεων (όλοι, όλες, κάθε), την ύπαρξη στερεότυπων επιθέτων και λόγιων τύπων (λαμπροί, κραταιοί, θαυμαστές κλπ.), την παρουσία του ασύνδετου σχήματος για την απαρίθμηση των επιθέτων των ηγεμόνων (λαμπροί, ένδοξοι, κραταιοί, αγαθοεργοί) και την ύπαρξη μη σταθερής, ελεύθερης κοινής και φθαρτής, όπως συνήθως χαρακτηρίζεται, ομοιοκαταληξίας στο σύνολο της πρώτης στροφής. Πιο συγκεκριμένα, στους πρώτους 4 στίχους συναντάμε πλεχτή ομοιοκαταληξία (εποχή - συλλογή / περάσω διαβάσω), στους στίχους 6-7 και 9-10 ζευγαρωτή (λαμπροί - αγαθοεργοί / λαμπρές / θαυμαστές) ενώ οι στίχοι 5 και 8 μένουν ανομοιοκατάληκτοι. Κατά τα άλλα, εμφανής από τον πρώτο στίχο είναι η αφήγηση σε α΄ πρόσωπο, το ύφος είναι απλό, πεζολογικό, πληροφοριακό (στ. 1-4). Κυριαρχεί η περιγραφική διάθεση στους στ. 6-10, όπου καταγράφονται τα χαρακτηριστικά που αποδίδονταν στους ηγεμόνες της εποχής. Επίσης είναι ευδιάκριτος ο ρεαλισμός, στο σημείο που παρουσιάζονται οι λόγοι ενασχόλησης του ποιητή με τη συλλογή των Πτολεμαίων και η ακριβολογία στο σύνολο της πρώτης στροφής, καθώς σε κανένα σημείο της δεν προσπαθεί να ωραιοποιήσει τις καταστάσεις. Σ' αυτή λοιπόν την πρώτη στροφή δίνεται η κυρίαρχη ατμόσφαιρα της εποχής και πίσω από τα ομοιόμορφα και υπερβολικά επίθετα, που συνοδεύουν τους Πτολεμαίους, υποβάλλεται το κλίμα μιας παρακμής, την οποία ενισχύουν η ανούσια αυστηρή εθιμοτυπία και οι καιροσκόποι αυλοκόλακες. Από την άλλη πλευρά το ύφος στην τρίτη στροφή του ποιήματος (στ. 15-30) κινείται στον αντίποδα της πρώτης. Συγκεκριμένα, σε αυτό το τμήμα του ποιήματος κυριαρχεί ο εξομολογητικός τόνος στο σύνολό της. Απουσιάζει η ειρωνεία, η ακριβολογία και ο πεζολογικός τρόπος καταγραφής. Αντίθετα συναντάμε μία ζεστή ποιητική ατμόσφαιρα, λυρισμό και έντονη συναισθηματικότητα στη λιτή περιγραφή της οπτασίας του Καισαρίωνα (στ. 19-28). Οι στίχοι μάλιστα 23-25 έχουν σαφώς και μία λεπτή ερωτική χροιά. Συνολικά, στους στίχους 15-30 το α΄ πρόσωπο διαπλέκεται πλέον με το β΄ δίνοντας θεατρικό χαρακτήρα στην στροφή και δημιουργώντας την έντονη αίσθηση της υποβολής. Η φανταστική εικόνα του θλιμμένου Καισαρίωνα εγκιβωτίζεται στην πραγματική εικόνα της μισοσκότεινης αργά το βράδυ κάμαρας. Η αδιάφορη
ατμόσφαιρα πλήξης της πρώτης στροφής δίνει πλέον τη θέση της στη δημιουργική φαντασία, ενώ η αξιοπρεπής πορεία του νεαρού Καισαρίωνα προς το θάνατο (στ. 28- 30) προκαλεί λεπτή συγκίνηση, χωρίς εξάρσεις και υπερβολές. Στο προσκήνιο βρίσκεται μόνο η μορφή του Καισαρίωνα και αυτό το τμήμα του ποιήματος αυτονομείται σε σύγκριση με το προηγούμενο. Η αλλαγή αυτή της ποιητικής ατμόσφαιρας έχει ως συνέπεια την καταξίωση του πρεσβύτερου γιου της Κλεοπάτρας· έτσι αυτός από ένα αδιάφορο ιστορικό πρόσωπο γίνεται πρωταγωνιστής στο χώρο της Τέχνης μέσω της ποίησης του Καβάφη.
Γ. Η στροφή ξεκινάει με άμεση ποιητική αποστροφή σε β΄ πρόσωπο και οικείο τόνο προς το νεαρό Καισαρίωνα (στ. 15-16), σαν αυτός να στεκόταν μπροστά στον ποιητή. Το χαρακτηριστικό της αόριστης γοητείας σε συνδυασμό με τις ασήμαντες αναφορές της Ιστορίας είναι τα στοιχεία εκείνα που τον καθιστούν μία ιδιαίτερα ελκυστική μορφή. Η ποιητική φαντασία, λειτουργεί ελεύθερα αδέσμευτη από την ύπαρξη προϋπαρχουσών λεπτομερειών (στ. 18). Η Ποίηση λοιπόν αποκτά ρόλο πρωταγωνιστικό και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει αυτή την ιστορική "αδικία". Στους επόμενους στίχους (18-21) φαίνεται καθαρά "η ενεργητική και συνειδητή στάση του ποιητή"1 κατά τη διάρκεια της σύνθεσης αυτής. Ιδιαίτερα εύγλωττη είναι η χρήση πρωτοπρόσωπων ενεργητικών ρημάτων («σ' έπλασα, σε φαντάσθηκα») ή η χρήση της πρωτοπρόσωπης κτητικής αντωνυμίας «μου» ως προσδιοριστικής του ουσιαστικού «τέχνη». Συγκεκριμένα, πλάθει τη μορφή του πρεσβύτερου γιου της Κλεοπάτρας «ωραίο κ' αισθηματικό», με «ονειρώδη και συμπαθητική ομορφιά». Πρόκειται για χαρακτηριστικά που φανερώνουν τόσο την εξωτερική όσο και την εσωτερική γοητεία του Καισαρίωνα. Από την άλλη πλευρά τα χαρακτηριστικά αυτά είναι τόσο γενικευτικά, που αφήνουν ελεύθερη και τη φαντασία του αναγνώστη να δράσει και να δώσει συγκεκριμένη υπόσταση σ' αυτήν την ομορφιά και την εσωτερική ευαισθησία σύμφωνα με τα δικά του δεδομένα.
. Ο Fημουλάς στο ποίημα «Καβάφης» φαίνεται πως παρουσιάζει τον τρόπο σκέψης και έμπνευσης του αλεξανδρινού ποιητή κατά την ποιητική του δημιουργία. Ο τρόπος αυτός βρίσκει την απόλυτη επιβεβαίωσή του στον «Καισαρίωνα». Συγκεκριμένα ο Καβάφης εμφανίζεται να αναφέρει πως στηρίζει την έμπνευσή του στη δημιουργική φαντασία, αλλά ποτέ δεν την αφήνει «εντελώς αδέσμευτη», καθώς έτσι γίνεται χρήσιμη μόνο για τα όνειρα. Η δική του φαντασία αναζητά τα ερείσματά της στις μνήμες από το παρελθόν, το οποίο έρχεται να μεταπλάσσει «με τάξη, προσοχή και μέτρο», προκειμένου να διαμορφωθεί ένα άρτιο σύνολο. Η αόριστη αύρα και το «αίσθημα» από τα ερείπια του παρελθόντος είναι τα στοιχεία που στην ουσία κινητοποιούν αλλά και παράλληλα δεσμεύουν και οδηγούν την έμπνευση του Καβάφη. Πρόκειται για μία δύσκολη προσπάθεια, αλλά και πολύ ενδιαφέρουσα και χρήσιμη, καθώς γεννά τη συγκίνηση της ποιητικής δημιουργίας, η οποία προκύπτει όταν προσπαθεί να προσπελάσει τα εμπόδια της απόλυτης ελευθερίας αλλά και του ιστορικού ρεαλισμού.

                             ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                                   ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                                   ΤΡΙΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2008
                                   ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ
                                   ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ                                   ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ
                                  ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7)

ΘΕΜΑ 1ο
Για τις ερωτήσεις 1.1 και 1.2 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση:
1.1 Ποιο από τα παρακάτω επηρεάζει την τιμή της σταθεράς ιοντισμού Κa του
CH3COOH σε αραιά υδατικά διαλύματα;
α. η συγκέντρωση του CH3COOH.
β. η θερμοκρασία του διαλύματος.
γ. ο βαθμός ιοντισμού του CH3COOH.
δ. η επίδραση κοινού ιόντος.
Μονάδες 4
1.2 Ποιο από τα παρακάτω μόρια ή ιόντα συμπεριφέρεται σε υδατικό διάλυμα ως διπρωτικό οξύ κατά Bronsted-Lowry;
α. HSO4
β. HCOOH
γ. CH3OH
δ. H2S
Μονάδες 5
1.3 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Οι δευτεροταγείς αλκοόλες οξειδώνονται σε κετόνες.
β. Η αντίδραση αλκυλαλογονιδίου με αλκοξείδιο του νατρίου (RONa) οδηγεί στον σχηματισμό εστέρα.
γ. Τα αντιδραστήρια Grignard αντιδρούν με το νερό και δίνουν αλκάνια.
Μονάδες 6
1.4 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω χημικές εξισώσεις σωστά συμπληρωμένες: (τελικό προϊόν)
α. CH3C

CH + HOH

καταλύτες A
β. CH3COOCH2CH3 + HOH

B + Γ
Μονάδες 4
1.5 Αφού μελετήσετε την παρακάτω σειρά χημικών μετατροπών, να γράψετε στο τετράδιό σας τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α και Β.

Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 2ο Διαθέτουμε τα παρακάτω υδατικά διαλύματα:
διάλυμα Δ1: ΝaOH 0,1 Μ
διάλυμα Δ2: ΝΗ4Cl 0,1 Μ
διάλυμα Δ3: HCl 0,1 Μ
2.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα σύμβολα Δ1, Δ2, Δ3 της Στήλης 1 και δίπλα σε κάθε σύμβολο τη σωστή τιμή pH από τη Στήλη 2 του παρακάτω πίνακα (χωρίς αιτιολόγηση).

Στήλη 1	Στήλη 2 (pH)
Δ1: ΝaOH 0,1 Μ Δ2: ΝΗ4Cl 0,1 Μ Δ3: HCl 0,1 Μ	1 13 5

Μονάδες 3
2.2 Να υπολογίσετε την τιμή της σταθεράς ιοντισμού Kb της ΝΗ3.
Μονάδες 6
2.3 Σε 1,1 L του διαλύματος Δ2 διαλύεται αέρια ΝΗ3, οπότε προκύπτει 1,1 L ρυθμιστικού διαλύματος Δ4 με pΗ=9.
Να υπολογίσετε τα mol της ΝΗ3 που διαλύθηκε.
Μονάδες 7
2.4 Στο διάλυμα Δ4, όγκου 1,1 L, προστίθενται 0,9 L διαλύματος Δ3. Έτσι προκύπτει διάλυμα Δ5 όγκου 2 L.
Να υπολογίσετε το pH του διαλύματος Δ5.
Μονάδες 9
Δίνεται ότι όλα τα διαλύματα βρίσκονται στους 25°C, όπου Κw=10-14. Για τη λύση του προβλήματος να γίνουν όλες οι γνωστές προσεγγίσεις.
ΘΕΜΑ 3ο
3.1 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω προτάσεις συμπληρωμένες με τους σωστούς όρους:
Η δευτεροταγής δομή μιας πρωτεΐνης μπορεί να έχει είτε τη μορφή ...................., είτε τη μορφή .................... .
Η πρόσδεση του υποστρώματος και η κατάλυση μιας ενζυμικής αντίδρασης γίνεται στο .................... του ενζύμου.
Μονάδες 6
3.2 Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Ποιο από τα παρακάτω σάκχαρα δεν πέπτεται από τον άνθρωπο;
α. άμυλο.
β. γλυκογόνο.
γ. κυτταρίνη.
δ. σακχαρόζη.
Μονάδες 3
3.3 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Οι δύο συμπληρωματικές αλυσίδες του DNA είναι μεταξύ τους αντιπαράλληλες.
β. Κατά τη μετουσίωση των πρωτεϊνών καταστρέφεται η πρωτοταγής δομή τους.
γ. Σε υδατικό διάλυμα ενός αμινοξέος, όταν pH
3.4 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της Στήλης 1 και δίπλα σε κάθε γράμμα έναν από τους αριθμούς της Στήλης 2, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση.

Στήλη 1

Στήλη 2

α.φωσφοδιεστερικοί δεσμοί
β. πεπτιδικοί δεσμοί
γ. γλυκοζιτικοί δεσμοί
δ. δεσμοί υδρογόνου
ε. δισουλφιδικοί δεσμοί

1. υπάρχουν στο μόριο του αμύλου
2. ενώνουν τα διαδοχικά νουκλεοτίδια μιας πολυνουκλεοτιδικής αλυσίδας
3. δεσμοί μεταξύ ατόμων θείου δύο κυστεϊνών
4. ενώνουν τα διαδοχικά αμινοξέα μιας πολυπεπτιδικής αλυσίδας
5. ενώνουν μεταξύ τους τις συμπληρωματικές βάσεις του DNA

Μονάδες 10
ΘΕΜΑ 4ο
Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα αποικοδόμησης της γλυκόζης:

α. Να ονομάσετε τις ενώσεις Α και Β.
Μονάδες 8
β. Πώς ονομάζεται το πολυενζυμικό σύμπλεγμα που καταλύει την μετατροπή: Α

B; Μονάδες 4
γ. Σε ποια μέρη του ευκαρυωτικού κυττάρου γίνονται οι αντιδράσεις:
i. της γλυκόλυσης;
ii. του κύκλου του κιτρικού οξέος;
Μονάδες 6
δ. Σε ορισμένες περιπτώσεις η ένωση Α μεταβολίζεται σε γλυκόζη. Πώς ονομάζεται η μεταβολική αυτή πορεία (μονάδες 3) και πότε πραγματοποιείται στον οργανισμό; (μονάδες 4).
Μονάδες 7
ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
(ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ)
27 ΜΑΪΟΥ 2008 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
1.1 β.
1.2 δ
1.3
α .Σ
β .Λ,
γ . Σ
1.4
α.

              ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
                ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                ΣΑΒΒΑΤΟ 24 ΜΑΪΟΥ 2008
                ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
                ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΘΕΜΑ 1o
A.1 Να αποδειχθεί ότι η συνάρτηση f(x) = ln|x|, x ε R* είναι παραγωγίσιμη στο R* και ισχύει: (ln|X|)'=

Μονάδες 10
Α.2 Πότε μια συνάρτηση f λέμε ότι είναι συνεχής σε ένα κλειστό διάστημα [α,β];
Μονάδες 5
B. Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Αν μια συνάρτηση f:A

R είναι 1-1, τότε για την αντίστροφη συνάρτηση f-1 ισχύει: f-1f(x)=x,x ε Α και f(f-1(y)) =y ,y ε f(A)
Μονάδες 2
β. Μια συνεχής συνάρτηση f διατηρεί πρόσημο σε καθένα από τα διαστήματα στα οποία οι διαδοχικές ρίζες της f χωρίζουν το πεδίο ορισμού της.
Μονάδες 2
γ. Όταν η διακρίνουσα Δ της εξίσωσης αz2+βz+γ=0 με α,β,γ ε R και α

0 είναι αρνητική, τότε η εξίσωση δεν έχει ρίζες στο σύνολο C των μιγαδικών.
Μονάδες 2
δ. Αν μια συνάρτηση f είναι δύο φορές παραγωγίσιμη στο R και στρέφει τα κοίλα προς τα άνω, τότε κατ' ανάγκη θα ισχύει f΄΄( x ) > 0 για κάθε πραγματικό αριθμό x.
Μονάδες 2
ε. Aν η f είναι συνεχής σε διάστημα Δ και α,β,γεΔ τότε ισχύει

Μονάδες 2
ΘΕΜΑ 2ο Αν για τους μιγαδικούς αριθμούς z και w ισχύουν |(i +

)z|=6 και |w-1(1-i)|=|w-(3-3i)| τότε να βρείτε:
α. το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών αριθμών z .
Μονάδες 6
β. το γεωμετρικό τόπο των εικόνων των μιγαδικών αριθμών w .
Μονάδες 7
γ. την ελάχιστη τιμή του | w |
Μονάδες 6
δ. την ελάχιστη τιμή του | z-w |
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 3ο Δίνεται η συνάρτηση f(x)=

α. Να αποδείξετε ότι η συνάρτηση f είναι συνεχής στο 0.
Μονάδες 3
β. Να μελετήσετε ως προς τη μονοτονία τη συνάρτηση f και να βρείτε το σύνολο τιμών της.
Μονάδες 9
γ. Να βρείτε το πλήθος των διαφορετικών θετικών ριζών της εξίσωσης x=

για όλες τις πραγματικές τιμές του α.
Μονάδες 6
δ. Να αποδείξετε ότι ισχύει f΄(x+1)>f(x+1)-f(x) , για κάθε x > 0 .
Μονάδες 7
ΘΕΜΑ 4ο
α)Έστω f μια συνάρτηση συνεχής στο R για την οποία ισχύει f(x)=(10

+3x)

-45
Να αποδείξετε ότι f(x)=20x3+6x-45
Μονάδες 8
β. Δίνεται επίσης μια συνάρτηση g δύο φορές παραγωγίσιμη στο R . Να αποδείξετε ότι g''(x)=

Μονάδες 4
γ. Αν για τη συνάρτηση f του ερωτήματος (α) και τη συνάρτηση g του ερωτήματος (β) ισχύει ότι

=f(x)+45 και g(0)=g'(0)=1,τότε
i. να αποδείξετε ότι g(x)=x5+x3+x+1
Μονάδες 10
ii. να αποδείξετε ότι η συνάρτηση g είναι 1-1
Μονάδες 3
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
24 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
Α.1 Θεωρία (Σελ. 235 σχολ. βιβλίου).
Α.2 Θεωρία (Σελ. 191 σχολ. βιβλίου).
Β
α. Σωστό
β. Σωστό
γ. Λάθος
δ. Λάθος
ε. Σωστό

ΘΕΜΑ 2ο
α. Η ισότητα (i +

)z = 6, γράφεται ισοδύναμα: (i +

).|z| = 6

.|z|=6

3|z| = 6

z = 2. Άρα ο γεωμετρικός τόπος των εικόνων των μιγαδικών αριθμών z είναι ο κύκλος με κέντρο την αρχή των αξόνων Ο, ακτίνα ρ = 2 και εξίσωση (c): x2 + y 2 = 22 .
β. Η δοσμένη σχέση για τους μιγαδικούς αριθμούς w περιγράφει τη μεσοκάθετο του τμήματος ΓΔ, όπου Γ(1, -1) και Δ(3, -3). Πιο αναλυτικά αν w = x + yi οι μιγαδικοί αριθμοί που ικανοποιούν τη δοσμένη σχέση, έχουμε: w - (1- i) = w - (3 - 3i)

|x + yi -1+ i| = |x + yi - 3+ 3i|

|(χ-1)+(χ-1)i|2

(x-1)2+(y+1)2=
= (x-3)2+(y+3)2

x2-2x+1+y2+2y+1=x2-6x+9+y2+6y+9=

4χ-4υ-16=0

χ-υ-4=0. Επομένως ο γεωμετρικός τόπος

των εικόνων Μ(w) είναι τα σημεία της ευθείας (ε) με εξίσωση: x - y - 4 = 0 .
γ.Η ελάχιστη τιμή του | w |είναι η απόσταση του σημείου Ο από την ευθεία (ε): x - y - 4 = 0 , δηλαδή:d(O,ε)=.

δ. Σύμφωνα με το παρακάτω σχήμα, όπου αναπαριστώνται γεωμετρικά οι γεωμετρικοί τόποι των εικόνων (c), (ε) αντίστοιχα των μιγαδικών αριθμών z και w βρίσκουμε ότι, η ελάχιστη τιμή του |z - w| είναι το μήκος του τμήματος ΑΒ:
AB = OB ? OA =

-ρ=2(

-1)

ΘΕΜΑ 3ο

Επίσης f (0) = 0. Συνεπώς f συνεχής στο 0.
β) Η f είναι συνεχής στο (0, +

) ως γινόμενο συνεχών και συνεχής στο 0 λόγω του α. Άρα η f είναι συνεχής στο [0, +

)

Για Χ>0:f '(x)=(x.lnx)'=(x)'lnx+x.(lnx)'=lnx+x

=lnx+1
f '(x)=0

lnx+1=0

lnx=-1

x=1/e
Έχουμε τον παρακάτω πίνακα μεταβολών:

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 31 ΜΑΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ

ΘΕΜΑ 1o
Για τις ερωτήσεις 1.1 - 1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1.1 Tο ηλεκτρόνιο της εξωτερικής στιβάδας του Νa (Ζ = 11) μπορεί να έχει την εξής τετράδα κβαντικών αριθμών στη θεμελιώδη κατάσταση:
α. (3, ?1, 0, + ½).
β. (3, 0, 0, + ½).
γ. (3, 1, 1, + ½).
δ. (3, 1, ?1, + ½).
Μονάδες 5
1.2 Στο μόριο του CH?C?CH=CH2
υπάρχουν:
α. 6σ και 2π δεσμοί.
β. 6σ και 3π δεσμοί.
γ. 7σ και 2π δεσμοί.
δ. 7σ και 3π δεσμοί.
Μονάδες 5
1.3 Με την επίδραση ενός αντιδραστηρίου Grignard (RMgX) σε προπανόνη (CH3COCH3) και υδρόλυση του προϊόντος προσθήκης προκύπτει:
α. πρωτοταγής αλκοόλη.
β. δευτεροταγής αλκοόλη.
γ. τριτοταγής αλκοόλη.
δ. καρβοξυλικό οξύ.
Μονάδες 5
1.4 Στις παρακάτω αντιδράσεις

το ανιόν

συμπεριφέρεται ως:
α. οξύ.
β. αμφιπρωτική ουσία.
γ. βάση.
δ. πρωτονιοδότης.
Μονάδες 5
1.5 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
α. Το πολυμερές [?CH2?CH=CH?CH2?]ν προέρχεται από πολυμερισμό της ένωσης CH3?CH=CH?CH3
β. Ο σ δεσμός είναι ισχυρότερος του π δεσμού, διότι στην περίπτωση του σ δεσμού επιτυγχάνεται μεγαλύτερη επικάλυψη τροχιακών από την περίπτωση του π δεσμού.
γ. Αν προστεθεί 1 mol CH3COOH και 1 mol ΝaOH σε νερό, προκύπτει διάλυμα με pH = 7 στους 25°C.
δ. Η δεύτερη ενέργεια ιοντισμού ενός ατόμου έχει μεγαλύτερη τιμή από την πρώτη ενέργεια ιοντισμού του ιδίου ατόμου.
ε. Από την αντίδραση της μεθανάλης (ΗCHO) με το κατάλληλο αντιδραστήριο Grignard μπορεί να προκύψει η μεθανόλη (CH3OH).
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2o
Δίνονται τα στοιχεία Α και Β με ατομικούς αριθμούς 15 και 17 αντίστοιχα.
2.1 α. Να γράψετε τις ηλεκτρονιακές δομές (στιβάδες, υποστιβάδες) των στοιχείων αυτών στη θεμελιώδη κατάσταση.
Μονάδες 2
β. Να γράψετε τον ηλεκτρονιακό τύπο κατά Lewis της ένωσης ΑΒ3.
Μονάδες 3
γ. Ποιο από τα δύο στοιχεία Α και Β έχει τη μεγαλύτερη ατομική ακτίνα;
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 2
2.2 Υδατικό διάλυμα ΝΗ3 όγκου V (διάλυμα Q1) αραιώνεται με νερό και προκύπτει διάλυμα όγκου 2V (διάλυμα Q2).
α. Να χαρακτηρίσετε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λανθασμένη: Η συγκέντρωση των ιόντων OH? στο διάλυμα Q2 είναι διπλάσια από τη συγκέντρωση των ιόντων OH? στο διάλυμα Q1 (μονάδα 1).
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(μονάδες 4). Η θερμοκρασία παραμένει σταθερή και ισχύουν οι γνωστές προσεγγίσεις.
Μονάδες 5
β. Στο διάλυμα Q1 προστίθεται μικρή ποσότητα στερεού υδροξειδίου του νατρίου (NaOH) χωρίς μεταβολή όγκου και προκύπτει διάλυμα Q3.
Να χαρακτηρίσετε την παρακάτω πρόταση ως σωστή ή λανθασμένη: Η συγκέντρωση των ιόντων +
NH4 στο διάλυμα Q3 είναι μεγαλύτερη από τη συγκέντρωση των ιόντων NH4 στο διάλυμα Q1
(μονάδα 1).
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας
(μονάδες 4). Η θερμοκρασία παραμένει σταθερή.
Μονάδες 5
2.3 Σε τέσσερα δοχεία 1, 2, 3 και 4 περιέχονται οι ενώσεις αιθανόλη (CH3CH2OH), αιθανάλη (CH3CHΟ), προπανόνη (CH3CΟCH3) και αιθανικό οξύ (CH3CΟΟH). Σε κάθε δοχείο περιέχεται μία μόνο ένωση.
Να προσδιορίσετε ποια ένωση περιέχεται στο κάθε δοχείο, αν γνωρίζετε ότι:
α. Οι ενώσεις που περιέχονται στα δοχεία 2 και 4 αντιδρούν με Νa.
β. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο 2 αντιδρά με Νa2CO3.
γ. Η ένωση που περιέχεται στο δοχείο 1 αντιδρά με αμμωνιακό διάλυμα νιτρικού αργύρου (αντιδραστήριο Tollens).
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. Qεν απαιτείται η αναγραφή χημικών εξισώσεων
ΘEΜΑ 3ο
Δίνεται το παρακάτω διάγραμμα χημικών μετατροπών:

3.1 Να γράψετε τους συντακτικούς τύπους των οργανικών ενώσεων Α, B, Γ, Δ, Ε, Ζ και Θ.
Μονάδες 14
3.2 Να γράψετε τις χημικές εξισώσεις (αντιδρώντα, προϊόντα, συντελεστές) των παρακάτω χημικών αντιδράσεων:
E +Θ

(μονάδες 2)
Ε + Γ

(μονάδες 2)
Μονάδες 4
3.3 Κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη (Λ) με Μ.Τ. C4H10O αντιδρά με διάλυμα Ι2 παρουσία ΝaΟΗ.
α. Να γράψετε τον Συντακτικό Τύπο της αλκοόλης Λ και την χημική εξίσωση της αντίδρασης της Λ με το διάλυμα Ι2 παρουσία ΝaOH.
Μονάδες 2
β. 0,3 mol της ένωσης Λ προστίθενται σε διάλυμα Κ2Cr2O7 0,2M οξινισμένου με Η2SO4. Να γράψετε τη χημική εξίσωση της αντίδρασης που πραγματοποιείται και να υπολογίσετε τον όγκο του διαλύματος Κ2Cr2O7 που απαιτείται για την πλήρη οξείδωση της ένωσης Λ.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 4ο Υδατικό διάλυμα (Δ1) όγκου 1600 mL περιέχει 0,04 mol άλατος ΝaΑ ασθενούς μονοπρωτικού οξέος ΗΑ. Στο διάλυμα Δ1 προστίθενται 448 mL αερίου υδροχλωρίου (HCl) μετρημένα σε STP, χωρίς μεταβολή του όγκου του διαλύματος και προκύπτει διάλυμα Δ2 με pH=5.
4.1 Να υπολογίσετε:
α. τη σταθερά ιοντισμού Κa του οξέος ΗΑ.
Μονάδες 10
β. τη συγκέντρωση των ιόντων Η3Ο+ στο διάλυμα Δ1.
Μονάδες
4.2 Στο διάλυμα Δ2 προστίθενται 400 mL διαλύματος ΝaOH συγκέντρωσης 2,5 .10-2 Μ και προκύπτει διάλυμα Δ3. Να υπολογίσετε τη συγκέντρωση των ιόντων Η3Ο+ στο διάλυμα Δ3.
Μονάδες 8
Δίνεται ότι όλα τα διαλύματα βρίσκονται σε θερμοκρασία 25οC, όπου Κw = 10-14. Τα αριθμητικά δεδομένα του προβλήματος επιτρέπουν τις γνωστές προσεγγίσεις.

Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
31 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
1.1 β
1.2 δ
1.3 γ
1.4 β
1.5 α. Λ, β. Σ, γ. Λ, δ. Σ, ε. Λ.
ΘΕΜΑ 2ο
2.1 α
Α: Κ(2) L(8) M(5)
1s 2 2s 2 2p6 3s2 3p3
B: Κ(2) L(8) M(7)
1s 2 2s 2 2p6 3s2 3p5

β. Συνολικός αριθμός ηλεκτρονίων - 26. A B B B

γ. Μεγαλύτερη ατομική ακτίνα έχει το Α. Τα στοιχεία Α και Β είναι στοιχεία της 3ης περιόδου. Κατά μήκος μιας περιόδου, η ατομική ακτίνα ελαττώνεται από αριστερά προς τα δεξιά. Αυτό συμβαίνει γιατί, όσο πηγαίνουμε προς τα δεξιά του περιοδικού πίνακα, αυξάνεται ο ατομικός αριθμός και άρα αυξάνεται το δραστικό πυρηνικό φορτίο του ατόμου. Κατά συνέπεια, λόγω μεγαλύτερης έλξης των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας από τον πυρήνα η ατομική ακτίνα μειώνεται.
2.2 α. Από τον ιοντισμό της αμμωνίας έχουμε: Έστω C η συγκέντρωση του αρχικού διαλύματος: Μ| NH H O 3 + 2 ? NH4+ + OH? ΙΙ C-x x x C x [NH ] K [NH ] [OH ] 2 3 4 b = = + ? (1) Από την αραίωση έχουμε: 2 C CV = C2VC =
Για το αραιωμένο διάλυμα έχουμε: Μ| NH3 + H O 2 ? NH4+ + OH? ΙΙ C ? x x x C Kb 2 x 2 C x 2 Kb = = (2)
Από τις (1) και (2) έχουμε: C 2x' C x2 2 = οπότε x < x ,
δηλαδή η συγκέντρωση OH? στο τελικό διάλυμα είναι μικρότερη, οπότε η πρόταση είναι λάθος.
β. Έστω C1 η συγκέντρωση του ΝaΟΗ Μ| NaOH Na+ + OH? 1 C 1 C 1 C Μ| 3 NH + H O 2 ? NH4+ + OH? Ι Ι 1 C x ? x1 1 1 x + C
Υπάρχει επίδραση κοινού ιόντος (κοινό ιόν OH? ), οπότε ο βαθμός ιοντισμού της ΝΗ3 μειώνεται και κατά συνέπεια η [NH4 ] + σε σχέση με το αρχικό διάλυμα, λόγω μετατόπισης της ισορροπίας αριστερά.
2.3 1 ? CH3CHO 2 ? CH3COOH 3 ? CH3CO CH3 4 ? CH3CH2OH.
Με Νa2CO3 αντιδρούν τα οξέα, οπότε το CH3COOH βρίσκεται στο δοχείο 2. Με Να, από τις υπόλοιπες ενώσεις, αντιδρά μόνο η CH3CH2OH, οπότε βρίσκεται στο δοχείο 4.
Μεταξύ των άλλων δύο, μόνο CH3CHO αντιδρά με το αντιδραστήριο Tollens, γιατί οι κετόνες δεν οξειδώνονται, οπότε η CH3CHO βρίσκεται στο δοχείο 1. Άρα η CH3COCH3 στο δοχείο 3.
ΘΕΜΑ 3ο 3.1 3 A : CH C ? CH 3 || 3 CH O B : CH C? ? Γ: CH3COONa O: CH2=CH?CH3 3 | 3 CH Cl E : CH CH? ? 3 | 3 CH O : CH C? ? Θ: Na?C C?CH3 3.2 3 3 3 | 3 3 3 | C C CH CH CH Na C C CH CH CH Cl CH ? CH? + ? ? ? ? ? CH NaCl CH CH CH COONa CH COO CH Cl CH CH 3 3 3 ? | ? 3 + 3 3 ? | ? + 3.3
α. 3 | 2 3 CH CH OH : CH C ? ? ? CH CH 4I 6NaOH CHI CH CH COONa 5NaI 5H O OH CH CH 3 ? | ? 2 ? 3 + 2 + 3 + 3 2 + + 2 β.
3 ? | ? 2 ? 3 + 2 2 7 + 2 4 CH CH K Cr O 4H SO OH 3CH CH CH CH Cr (SO ) K SO 7H O O C 3CH3 ? || ? 2 ? 3 + 2 4 3 + 2 4 + 2 3mol 1mol 0,3 mol x; x = 0,1 mol K2Cr2O7 0,2 0,5 L 0,1 C n V V n C K2Cr2O7 = = = =
ΘΕΜΑ 4ο
4.1. α. 22,4 0,02 mol nHCl = 0,448 = Τα NaA, HCl αντιδρούν μεταξύ τους. mol| NaA + HCl NaCl + HA αρχ 0,04 0,02 - - αντ/παρ 0,02 0,02 0,02 0,02 τελ 0,02 - 0,02 0,02 Το NaCl δεν επηρεάζει το pH του διαλύματος. Το διάλυμα που προκύπτει είναι ρυθμιστικό, οπότε: pH = pK + log C C 5 5 pK 0 K 10 1,6 0,02 1,6 0,02 5 = pK + log = + = ? β. 1,6 0,025M 0,04 V n CNaA = = = Μ| NaA Na+ + A- 0,025 0,025 0,025 Μ| A- + H2O ? HA + OH- Ι Ι 0,025-x x x 9 5 14 b w 10 10 K K K K 10 ? ? ? = = = . Οπότε 0,025 x 25 10 10 x 5 10 M [OH ] K x 2 3 9 6 2 b = = ? ? = ? = ? Οπότε από τη σχέση [Η3Ο+] [ΟΗ-] = 10-14 5 10 2 10 M [H O ] 10 9 6 14 3 ? ? ? + = = 4.2. Το ΝaΟΗ αντιδρά με το ΗΑ nNaOH = C V = 2,5 10?2 0,4 = 10?2 mol mol| HA + NaOH NaA + H2O αρχ 0,02 0,01 0,02 αντ/παρ 0,01 0,01 0,01 τελ 0,01 ? 0,03 2 0,005M C 0,01 THA = = 2 0,015M C 0,03 TNaA = = Μ| ΗΑ + Η2Ο ? Α? + Η3Ο+ ΙΙ 0,005 ? y y + 0,015 y Μ| NaΑ Na+ + Α? 0,015 0,015 0,015 0,005 y [ ] 10 y (y 0,015) K [ 3 ] [ ] 5 ? = + = ? + ? λόγω προσεγγίσεων 3 M

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΑIΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
(ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΚΥΚΛΩΝ): ΦΥΣΙΚΗ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΘΕΜΑ 1ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1-4 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Τα δύο άκρα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, με βάση τα μήκη κύματός των, είναι:
α. η ιώδης και η ερυθρή ακτινοβολία.
β. η υπεριώδης και η υπέρυθρη ακτινοβολία.
γ. οι ακτίνες x και οι ακτίνες γ.
δ. οι ακτίνες γ και τα ραδιοφωνικά κύματα.
Μονάδες 5
2. Η κρούση στην οποία διατηρείται η κινητική ενέργεια του συστήματος των συγκρουόμενων σωμάτων, ονομάζεται:
α. ελαστική
β. ανελαστική
γ. πλαστική
δ. έκκεντρη
Μονάδες 5
3. Ένας αρμονικός ταλαντωτής εκτελεί εξαναγκασμένη ταλάντωση. Όταν η συχνότητα του διεγέρτη παίρνει τις τιμές f1=5Hz και f2=10Hz, το πλάτος της ταλάντωσης είναι το ίδιο. Θα έχουμε μεγαλύτερο πλάτος ταλάντωσης, όταν η συχνότητα του διεγέρτη πάρει την τιμή:
α. 2Hz
β. 4Hz
γ. 8Hz
δ. 12Hz
Μονάδες 5
4. Στην απλή αρμονική ταλάντωση, το ταλαντούμενο σώμα έχει μέγιστη ταχύτητα:
α. στις ακραίες θέσεις της τροχιάς του.
β. όταν η επιτάχυνση είναι μέγιστη.
γ. όταν η δύναμη επαναφοράς είναι μέγιστη.
δ. όταν η δυναμική του ενέργεια είναι μηδέν.
Μονάδες 5
5. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθος, για τη λανθασμένη.
α. Ένα κατεργασμένο διαμάντι (με πολλές έδρες), που περιβάλλεται από αέρα, λαμποκοπά στο φως επειδή έχει μεγάλη κρίσιμη γωνία.
β. H ροπή αδράνειας ενός στερεού δεν εξαρτάται από τη θέση του άξονα περιστροφής του.
γ. Το διάγραμμα της συνάρτησης y=Aημ2π(t/T-σταθ) είναι στιγμιότυπο κύματος.
δ. Ένα εγκάρσιο μηχανικό κύμα είναι αδύνατο να διαδίδεται στα αέρια.
ε. Η Γη έχει στροφορμή λόγω της κίνησής της γύρω από τον Ήλιο.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
1. Η εξίσωση που περιγράφει τo ηλεκτρικό πεδίο ενός αρμονικού ηλεκτρομαγνητικού κύματος που διαδίδεται σε υλικό μέσο με δείκτη διάθλασης n είναι: Ε=100ημ2π(12·1012t-6·104.x) (όλα τα μεγέθη στο S.I.).
Aν η ταχύτητα του φωτός στο κενό είναι C=3 .108m/s, o δείκτης διάθλασης του υλικού είναι:
α. 1,2
β. 1,5
γ. 2

Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 3
2. Σε ιδανικό κύκλωμα ηλεκτρικών ταλαντώσεων αν κάποια χρονική στιγμή ισχύει Q=q/3 , όπου q το στιγμιαίο ηλεκτρικό φορτίο και Q η μέγιστη τιμή του ηλεκτρικού φορτίου στον πυκνωτή, τότε ο λόγος της ενέργειας ηλεκτρικού πεδίου προς την ενέργεια μαγνητικού πεδίου (UE/ΕB) είναι:
α. 1/8
β. 1/3
γ. 3
Μονάδες 3
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 4
3. Ένα σώμα μετέχει σε δύο αρμονικές ταλαντώσεις ίδιας διεύθυνσης που γίνονται γύρω από το ίδιο σημείο με το ίδιο πλάτος και γωνιακές συχνότητες, που διαφέρουν πολύ λίγο. Οι εξισώσεις των δύο ταλαντώσεων είναι:
x1=0,2ημ(998 πt),
x2=0,2ημ(1002 πt) (όλα τα μεγέθη στο S.I.).
Ο χρόνος ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς μηδενισμούς του πλάτους της ιδιόμορφης ταλάντωσης (διακροτήματος) του σώματος είναι:
α. 2s
β. 1s
γ. 0,5s
Μονάδες 6
Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 6
ΘΕΜΑ 3ο Ομογενής και ισοπαχής ράβδος μήκους L=4m και μάζας M=2kg ισορροπεί οριζόντια. Το άκρο Α της ράβδου συνδέεται με άρθρωση σε κατακόρυφο τοίχο. Σε σημείο Κ της ράβδου έχει προσδεθεί το ένα άκρο κατακόρυφου αβαρούς νήματος σταθερού μήκους, με το επάνω άκρο του συνδεδεμένο στην οροφή, όπως φαίνεται στο σχήμα.

Στο σημείο Γ ισορροπεί ομογενής σφαίρα μάζας m=2,5kg και ακτίνας r=0,2m.
Δίνονται ΑΚ=λ/4,ΑΓ=3λ/4
α. Να υπολογισθεί το μέτρο της δύναμης που ασκεί το νήμα στη ράβδο.
Μονάδες 6
Τη χρονική στιγμή t=0 ασκείται στο κέντρο μάζας της σφαίρας με κατάλληλο τρόπο, σταθερή οριζόντια δύναμη μέτρου F=7N, με φορά προς το άκρο
Β. Η σφαίρα κυλίεται χωρίς να ολισθαίνει.
β. Να υπολογισθεί το μέτρο της επιτάχυνσης του κέντρου μάζας της σφαίρας κατά την κίνησή της.
Μονάδες 6
γ. Να υπολογισθεί το μέτρο της ταχύτητας του κέντρου μάζας της σφαίρας όταν φθάσει στο άκρο Β.
Μονάδες 6
δ. Να υπολογισθεί το μέτρο της στροφορμής της σφαίρας όταν φθάσει στο άκρο Β. Δίνονται: η ροπή αδράνειας της σφαίρας μάζας m ως προς άξονα που διέρχεται από το κέντρο μάζας της I=2/5 mr2 και g=10 m/s2.
Μονάδες 7
ΘΕΜΑ 4ο Σώμα μάζας m1 κινούμενο σε οριζόντιο επίπεδο συγκρούεται με ταχύτητα μέτρου υ1=15m/s κεντρικά και ελαστικά με ακίνητο σώμα μάζας m2. Η χρονική διάρκεια της κρούσης θεωρείται αμελητέα.
Αμέσως μετά την κρούση, το σώμα μάζας m1 κινείται αντίρροπα με ταχύτητα μέτρου υ1΄=9m/s.
α. Να προσδιορίσετε το λόγο των μαζών m1/m2 .
Μονάδες 6
β. Να βρεθεί το μέτρο της ταχύτητας του σώματος μάζας m2 αμέσως μετά την κρούση.
Μονάδες 6
γ. Να βρεθεί το ποσοστό της αρχικής κινητικής ενέργειας του σώματος μάζας m1 που μεταβιβάστηκε στο σώμα μάζας m2 λόγω της κρούσης.
Μονάδες 6
δ. Να υπολογισθεί πόσο θα απέχουν τα σώματα όταν σταματήσουν. Ο συντελεστής τριβής ολίσθησης μεταξύ του επιπέδου και κάθε σώματος είναι μ=0,1.
Δίνεται g=10m/s2.
Μονάδες 7
ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΠΕΜΠΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΘΕΜΑ 1Ο
1. δ
2. α
3. γ
4. δ
5.
α. Λ,
β. Λ,
γ. Λ,
δ. Σ,
ε. Σ.
ΘΕΜΑ 2Ο
1. β
Αιτιολόγηση : Συγκρίνοντας τη σχέση που δίνεται με τη : E = έχουμε : f = 12 . 1012Hz και λ =m H ταχύτητα διάδοσης της ακτινοβολίας στο υλικό είναι: υ = λ . f = 2 . 108 m/s
O δείκτης διάθλασης του μέσου είναι : cη = = 1,5υ
2. α
Αιτιολόγηση : 3. γ
Αιτιολόγηση : Ο χρόνος ανάμεσα σε δύο διαδοχικούς μηδενισμούς του πλάτους της ιδιόμορφης ταλάντωσης του σώματος είναι η περίοδος του διακροτήματος : δ122π2πT = = s = 0,5sω - ω998π - 1002π
ΘΕΜΑ 3Ο
A. Για τη σφαίρα : yΣF = 0 N = mg? N = N΄ ( δράση - αντίδραση ) Για τη ράβδο : Β. Προσθέτουμε τις (1) και (2) και έχουμε : 2cm5Fa = = 2m/s7m Γ. Η κίνηση του κέντρου μάζας είναι ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη , οπότε για το διάστημα που διανύει ισχύει : 2cmL1 = at t = 1s42? Για την ταχύτητα του κέντρου μάζας : cmcmυ = αt = 2 m/s? cmcm22υυ = ωr ω = = 10 rad/sr2 L = Iω = mrω = 0,4 Κgm/s5???Δ.
ΘΕΜΑ 4Ο
α) β)
γ) 22222221111mu΄K΄462100% = 100% = 100% = 64%1K15mu2????
δ) 22221yΤΕΛΑΡΧ11ΤΡ11111222Για το m : ΣF= 0N και T = W = mgΘ.Μ.Κ.Ε. (A B)11K- Κ = ΣW -mu΄ = W -mu΄ = -ΤS 22u΄S = = 40,5m2μgu΄Όμοια για το m : S = = 18m2μg???Μετά την κρούση τα σώματα κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις οπότε : . ΟΛ12S = S + S = 58,5m

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΡΙΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΘΕΜΑ 1ο
Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση, η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρόταση.
1. Ο πνευμονιόκοκκος, τα δύο στελέχη του οποίου χρησιμοποίησε ο Griffith στο γνωστό πείραμα, είναι:
α. μύκητας.
β. βακτήριο.
γ. ιός.
δ. πρωτόζωο.
Μονάδες 5
2. Η ομάδα αίματος του ανθρώπου ελέγχεται από:
α. πολλαπλά αλληλόμορφα, όλα ισοεπικρατή.
β. δύο αλληλόμορφα με σχέση υποτελούς-επικρατούς.
γ. δύο υπολειπόμενα και ένα επικρατές.
δ. δύο συνεπικρατή γονίδια και ένα υπολειπόμενο.
Μονάδες 5
3. Η μεταγραφή στα προκαρυωτικά κύτταρα πραγματοποιείται:
α. στον πυρήνα.
β. στο κυτταρόπλασμα.
γ. στα μιτοχόνδρια.
δ. στο κυτταρικό τοίχωμα.
Μονάδες 5
4. Οι περιοριστικές ενδονουκλεάσες:
α. είναι απαραίτητες για την έναρξη της μεταγραφής.
β. κόβουν τις πολυνουκλεοτιδικές αλυσίδες του RNA σε ειδικές θέσεις.
γ. περιορίζουν τη μεταγραφή του DNA.
δ. κόβουν το DNA σε ειδικές θέσεις.
Μονάδες 5
5. Τα ζώα, που έχουν υποστεί γενετική τροποποίηση λέγονται:
α. πολυγενετικά.
β. διαγονιδιακά.
γ. πολυπλοειδικά.
δ. πολυγονικά.
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 2ο
Να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις:
1. Πώς αναστέλλεται η δράση των ογκοκατασταλτικών γονιδίων; Να αναφέρετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Μονάδες 5
2. Πώς ονομάζεται η αλλαγή που παρουσιάζεται στον καρυότυπο ενός ανθρώπου, όταν εμφανίζεται ένα επιπλέον χρωμόσωμα 21 και πώς προκύπτει αυτό;
Μονάδες 8
3. Πώς συμβάλλει η ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος στη μελέτη της εξέλιξής του και στη μαζική παραγωγή προϊόντων;
Μονάδες 7
4. Πώς χρησιμοποιείται ο όρος αδελφές χρωματίδες, σε ποιο στάδιο της κυτταρικής διαίρεσης εμφανίζουν το μεγαλύτερο βαθμό συσπείρωσης και πώς μοιράζονται στα δύο νέα κύτταρα;
Μονάδες 5
ΘΕΜΑ 3ο Ο όρος γονιδιακή έκφραση αναφέρεται συνήθως σε όλη τη διαδικασία με την οποία ένα γονίδιο ενεργοποιείται για να παραγάγει μία πρωτεΐνη.
1. Πού αποσκοπεί κυρίως η ρύθμιση αυτή στην περίπτωση των βακτηρίων;
Μονάδες 5
2. Τα κύτταρα ενός ευκαρυωτικού πολύπλοκου οργανισμού, όπως τα νευρικά και τα μυϊκά, αν και έχουν το ίδιο γενετικό υλικό, διαφέρουν στη μορφή και τη λειτουργία. Πώς ονομάζεται αυτή η διαδικασία εξειδίκευσης και τι κάνει τα κύτταρα να διαφέρουν τόσο πολύ;
Μονάδες 8
3. Ο μηχανισμός της μεταγραφής είναι ο ίδιος στους προκαρυωτικούς και ευκαρυωτικούς οργανισμούς. Ποια είναι τα ρυθμιστικά στοιχεία της μεταγραφής του DNA, ποιο το ένζυμο που καταλύει τη μεταγραφή και πώς λειτουργεί αυτό κατά τη γονιδιακή ρύθμιση στο επίπεδο της μεταγραφής των ευκαρυωτικών οργανισμών;
Μονάδες 12
ΘΕΜΑ 4ο Σε μια θέση τμήματος μορίου DNA με κλώνους Α και Β, έχει ξεκινήσει η αντιγραφή, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα.

Η DNA-δεσμάση εκτός του ότι συνδέει όλα τα κομμάτια που προκύπτουν από τις διάφορες θέσεις έναρξης αντιγραφής, δρα κατά την αντιγραφή του κλώνου Β. Σε κάθε κλώνο να συμπληρώσετε τον προσανατολισμό της αντιγραφής και να χαρακτηρίσετε τον τρόπο σύνθεσης των νέων αλυσίδων DNA (μονάδες 4). Ποιά ένζυμα τοποθετούν τα συμπληρωματικά νουκλεοτίδια και ποιους άλλους ρόλους έχουν; (μονάδες 7).
Στην κωδική αλυσίδα Α το γονίδιο, που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή ενός πεπτιδίου, έχει την εξής αλληλουχία βάσεων:
5΄.... ATG CCA TGC AAA CCG AAA TGA ....3΄
Να γράψετε την αλληλουχία του mRNA που προκύπτει (μονάδες 2).
Κάποια αλλαγή που συνέβη στην παραπάνω κωδική αλυσίδα του DNA, έχει ως αποτέλεσμα το 4ο κωδικόνιο στο μεταγραφόμενο mRNA να έχει τις βάσεις UAA και ο αριθμός των κωδικονίων να παραμένει σταθερός. Αφού γράψετε το νέο mRNA που προκύπτει, να εξηγήσετε ποια είναι η συγκεκριμένη αλλαγή που συνέβη και τι συνέπειες μπορεί να έχει για το πεπτίδιο;
(μονάδες 8).
Γιατί η πρωτεϊνοσύνθεση στους ευκαρυωτικούς οργανισμούς είναι μια «οικονομική διαδικασία»; (μονάδες 4).
Μονάδες 25
ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
27 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΘΕΜΑ 1ο
1. β
2. δ
3. β
4. δ
5. β
ΘΕΜΑ 2o
1. Σελ. 101 Σχολ. βιβλίο, από «Τα ογκόκατασταλτικά γονίδια ...» ως «...έλλειψης ενός ογκοκατασταλτικού γονιδίου.»
2. Σελ. 96 Σχολ. βιβλίο, από «Το σύνδρομο Down (Τρισωμία 21) ... ως «...με το μητέρα ηλικίας 19 ετών.»
3. Σελ. 126 Σχολ. βιβλίο, από « Στην μελέτη της εξέλιξης...» ως «...στην γεωργία και στην κτηνοτροφία.»
4. Σελ. 18 Σχολ. βιβλίο, από «Αν παρατηρήσουμε το γενετικό υλικό ενός ευκαρυωτικού κυττάρου ...» ως «...τη μια από τις δύο «πρώην» αδερφές από κάθε χρωμόσωμα .σελ. 20.»
ΘΕΜΑ 3o
1. Σελ. 40 Σχολ. βιβλίο, από «Στα βακτήρια η ρύθμιση ...» ως «...αύξηση και διαίρεση.»
2. Σελ. 40 Σχολ. βιβλίο, από «Τα κύτταρα ενός πολυκύτταρου οργανισμού, ...» ως «...γίνεται σε πολλά επίπεδα. »
3. Σελ. 32 Σχολ. βιβλίο, από «Ο μηχανισμός της μεταγραφής είναι ίδιος ...» ως «...αλληλουχίες λήξης της μεταγραφής ,επιτρέπουν την απελευθέρωση του. σελ. 33.»
Επίσης σελ. 41, από «Στο επίπεδο της μεταγραφής...» ως «...τη μεταγραφή του γονιδίου. σελ. 42.»
ΘΕΜΑ 4o
. Η αλυσίδα που συντίθεται με καλούπι τον κλώνο Β γίνεται με ασυνεχή τρόπο και η αλυσίδα που συντίθεται με καλούπι τον κλώνο Α γίνεται με συνεχή.

3'
. Σελ. 28 Σχολ. βιβλίο, από «Τα κύρια ένζυμα που συμμετέχουν ...» ως «... είναι συνεχής στην μια αλυσίδα και ασυνεχής στην άλλη. σελ. 30.».
. Η κωδική αλυσίδα πριν την αλλαγή είναι: 5΄....ATG CCA TGC AAA CCG AAA TGA.3΄ Η αλληλουχία του mRNA θα είναι η εξής: 5΄.....AUG CCA UGC AAA CCG AAA UGA.3΄ Η αλληλουχία του mRNA που προκύπτει μετά την αλλαγή που συνέβη θα είναι η εξής: 5΄...........AUG CCA UGC UAA CCG AAA UGA.3΄ Η αλλαγή που συνέβη είναι αντικατάσταση βάσης στο τέταρτο κωδικόνιο του mRNA. Αντικαταστάθηκε η αζωτούχος βάση αδενίνη από ουρακίλη. Η αντικατάσταση αυτή έχει ως αποτέλεσμα να μετατραπεί ένα κωδικόνιο που κωδικοποιεί αμινοξύ σε κωδικόνιο λήξης (UAA),έτσι τερματίζεται η σύνθεση της πολυπεπτιδικής αλυσίδας. Στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις καταστρέφεται η λειτουργικότητα της πρωτεΐνης. . Σελ. 37 Σχολ. βιβλίο, από «Σημειώνεται ότι πολλά μόρια mRNA ...» ως «...από ένα έως δύο αντίγραφα ενός γονιδίου. σελ. 38.»

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 31 ΜΑIΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
(ΚΥΚΛΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ):
ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ

ΟΜΑΔΑ Α Για τις παρακάτω προτάσεις, Α.1 έως και Α.5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στο σωστό συμπλήρωμά της. Α.1 Αν V1=5V, V2=3V, V3=10V και V4 είναι οι τάσεις των κλάδων όπως φαίνονται στο σχήμα, η τιμή της τάσης V4 είναι: v1++----++v3v4v2 α. 8V. β. 10V. γ. 12V. δ. 18V. Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α.2 Ένα κύκλωμα RLC σε σειρά έχει συχνότητα συντονισμού f0. Aν διπλασιαστεί ο συντελεστής αυτεπαγωγής L του πηνίου, η νέα συχνότητα συντονισμού του κυκλώματος είναι: α. 2f0 . β. 0f21. γ. 0f2. δ. 0f21. Μονάδες 4 Α.3 Σε ένα ημιαγωγό πρόσμιξης p-τύπου, το άτομο πρόσμιξης είναι: α. δισθενές. β. τρισθενές. γ. τετρασθενές. δ. πεντασθενές. Μονάδες 4 Α.4 Αν ΙΕ είναι το ρεύμα εκπομπού, ΙC το ρεύμα συλλέκτη και ΙΒ το ρεύμα βάσης ενός τρανζίστορ, τότε για ορισμένη θερμοκρασία και με σταθερή την τάση VCE , ο συντελεστής ενίσχυσης ρεύματος β δίνεται από τη σχέση: α. CΕΔΙΔΙ. β. ΒΕΔΙΔΙ. γ. BCΔΙΔΙ. δ. ECΔΙΔΙ. Μονάδες 4 Α.5 Αν διαιρέσουμε τον δεκαεξαδικό αριθμό (80)16 με τον δεκαεξαδικό αριθμό (20)16 , το πηλίκο είναι α. 2 β. 3 γ. 4 δ. 6 Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α.6 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα της Στήλης Β που αντιστοιχεί σε αυτόν. Στήλη Α Στήλη Β 1. Ανορθωτής α. Μετατρέπει την ισχύ της πηγής τροφοδοσίας (ισχύ συνεχούς) σε ισχύ του σήματος. 2. Μετασχηματιστής β. Διατηρεί τη dc τάση σταθερή, ανεξάρτητα από την αντίσταση της τροφοδοτούμενης βαθμίδας. 3. Σταθεροποιητής γ. Καταργεί τις αρνητικές ημιπεριόδους της ac τάσης. 4. Φίλτρο δ. Ανυψώνει ή υποβιβάζει την ac τάση, ανάλογα με την τιμή της dc τάσης που θέλουμε. ε. Παράγει περιοδικό σήμα, του οποίου η συχνότητα καθορίζεται από τις τιμές των εξαρτημάτων του. στ. Εξομαλύνει τις κυματώσεις της ανορθωμένης τάσης. Μονάδες 12 Α.7 Να χαρακτηρίσετε στο τετράδιό σας καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις με τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, και με τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. α. Στη συνδεσμολογία πηγών τάσης σε σειρά λέμε ότι έχουμε σύνδεση κατά τάση. Μονάδες 2 β. Σε μια επαφή p-n οι φορείς επανασυνδέονται μεταξύ τους στη συνοριακή επιφάνεια των δύο τμημάτων και τα φορτία τους αλληλοεξουδετερώνονται. Μονάδες 2 ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ γ. Η δίοδος Laser είναι δίοδος Led που παράγει μονοχρωματική ακτινοβολία. Μονάδες 2 δ. Ένας ενισχυτής ραδιοσυχνοτήτων (RF) λειτουργεί στη περιοχή συχνοτήτων 20Hz-20.000Ηz. Μονάδες 2 ε. Τα συνδυαστικά κυκλώματα έχουν τη δυνατότητα να «θυμούνται» (έχουν μνήμη). Μονάδες 2 Α.8 Αν χ,y είναι λογικές μεταβλητές, να αποδειχθεί η σχέση με τη χρήση θεωρημάτων της άλγεβρας Boole ή με τη χρήση πίνακα αλήθειας. 0y)(xxx=?+?? Μονάδες 8 ΟΜΑΔΑ Β Β.1 Στο κύκλωμα του παρακάτω σχήματος δίνονται: V=10V, R1=R2=R3=R4=3Ω R1R2R4R3++VΑΒVx ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Να υπολογισθούν: α. η ισοδύναμη αντίσταση RAB μεταξύ των σημείων Α και Β του κυκλώματος. Μονάδες 5 β. η τάση Vx . Μονάδες 5 Β.2 Eνισχυτής μεγαφωνικής εγκατάστασης, που δέχεται από το μικρόφωνο σήμα με τάση εισόδου πλάτους V0εισ.=100mV και ένταση ρεύματος εισόδου πλάτους Ι0εισ.=100mA, τροφοδοτεί ηχείο με σήμα που έχει τάση εξόδου πλάτους V0εξ.=10V και ένταση ρεύματος εξόδου πλάτους Ι0εξ.=1Α. Να υπολογισθούν: α. η απολαβή ρεύματος σε dB. Μονάδες 5 β. η απολαβή ισχύος σε dB. Μονάδες 5 Β.3 Πραγματικό πηνίο με ωμική αντίσταση R=400Ω και συντελεστή αυτεπαγωγής L=0,4H διαρρέεται από ρεύμα ενεργού τιμής Ιεν=mA2100 και κυκλικής συχνότητας ω=1000 rad/s. Να υπολογιστούν: α. η επαγωγική αντίσταση του πηνίου ΧL. Μονάδες 4 β. η σύνθετη αντίσταση του πηνίου ZΠ. Μονάδες 4 γ. η ενεργός τιμή της τάσης στα άκρα του πραγματικού πηνίου VΠ,εν.. Μονάδες 4 δ. η ενεργός τιμή της τάσης στην ωμική αντίσταση του πηνίου VR,εν.. Μονάδες 4 ε. ο συντελεστής ισχύος (συνφ) του κυκλώματος. Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 6 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Στη συνέχεια προστίθεται σε σειρά πυκνωτής χωρητικότητας C=10 μF. Να υπολογιστούν: στ. η σύνθετη αντίσταση Ζ του κυκλώματος. Μονάδες 5 ζ. ο νέος συντελεστής ισχύος (συνφ΄) του κυκλώματος. Μονάδες 5 (Δίνεται )707 Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΓΗΣ) 31 ΜΑΪΟΥ 2008 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΟΜΑΑ Α' Α1. Σωστό το γ Α2. Σωστό το δ. Α3. Σωστό το β. Α4. Σωστό το γ. Α5. Σωστό το γ A6. 1? γ, 2?δ, 3? β, 4?στ. Α7. α. Σ, β. Σ, γ. Σ., δ. Λ., ε. Λ. Α8. Χ Υ X (Χ+Υ) Χ(Χ+Υ) Χ(Χ+Υ) X 0 0 1 0 0 0 0 1 1 1 0 0 1 0 0 1 0 0 1 1 0 1 1 0 Παρατηρούμε ότι τα αποτελέσματα της τελευταίας στήλης δίνουν μηδέν. Άρα Χ(Χ+Υ) X = 0. ΟΜΑΑ Β' Β.1 α. Οι R3, R4 είναι σε σειρά Άρα R3, 4 = R3 + R4 R3, 4 = 3 + 3 R3, 4 =6 / Οι R3, 4 ή R2 είναι παράλληλα AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 2 Άρα R 2 9 3 6 R R R R R 2,3,4 2 3,4 2 3,4 2,3,4 = = + = / R1 ή R2,3,4 είναι σε σειρά. Άρα R = R = 3 + 2 = R1 + R2,3, 4 R = R =5/ β. I 2A R I V AB = = Επίσης V3,4 = V - V1 = V2 V3,4 = V2 = 10 - 1 3 V3,4 = V2 = 4V Από τον νόμο του Ohm για την R2 : A 3 4 R I V 2 2 1 = = και από τον 1ο κανόνα Kirchoff: A 3 2 I 3 4 I3,4 = I ? I2 = 2 ? 3,4 = Άρα τελικά 3 V 2 V 3 2 V = 3,4 R4 V = = Β2. α. H απολαβή ρεύματος είναι: 10 10 10 1 1 O O . . = = = = ? I I A I I A . Άρα dBεντάεως = 20log10 = 20 . β. Η απολαβή τάσης είναι: 2 1 O O . 10 10 10 10 . = = = = ? V V A V V A . Άρα για την απολαβή ισχύος: P = I V P = 10 102 = 103 A A A A . Άρα 10 log103 10 3 30 dBισχύος = = = . B3. Το κύκλωμα ουσιαστικά είναι ένα κύκλωμα RL σε σειρά. Άρα: α) xL = ω L xL = 103 4 10-1 xL =4 102 xL = 400 / β) = + ( ) = 4 + 2 L 2 L Z R L Z 16 10 (4 10 ) AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 3 = + = 2 4 4 Z 16 10 16 10 Z 4 2 10 Z = 400 2 γ) Με νόμο του Ohm V = I V = 10?1 2 400 2 V = 80 2 V δ) Ομοίως = = 10?1 2 400 = 40 2 R R V I R V V. ε) Η πραγματική ισχύς είναι: P = I V P = 10?1 2 40 2 = 8 R W Επίσης έχουμε: 2 10 2 4 2 10 80 2 = = = ?1 2 = I V V I V V Άρα: 10 2 8 10 8 1 = = = ? I V P I V P 2 0,707 2 2 = 1 = = στ) ( ) = = = ? + = = + ? 1 16 10 4 10 10 25 10 5 10 500 4 2 2 2 4 2 2 2 2 c R Άρα: 2 8 W P = I R = = = 10?1 2 5102 = 510 2 V V V V Επομένως 10 0,8 8 10 2 5 10 2 8 1 = = = = = = ?

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΣΑΒΒΑΤΟ 31 MAΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ):
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7)

ΘΕΜΑ 1ο Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις 1-5 και δίπλα τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη. 1. Η καταγραφή της δομής ενός προβλήματος σημαίνει αυτόματα ότι έχει αρχίσει η διαδικασία ανάλυσης του προβλήματος σε άλλα απλούστερα. 2. Στη διαδικασία η λίστα παραμέτρων είναι υποχρεωτική. 3. Η δυναμική παραχώρηση μνήμης χρησιμοποιείται στις στατικές δομές δεδομένων. 4. Η JAVA είναι μία αντικειμενοστραφής γλώσσα προγραμματισμού για την ανάπτυξη εφαρμογών που εκτελούνται σε κατανεμημένα περιβάλλοντα, δηλαδή σε διαφορετικούς υπολογιστές οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο. 5. Κατά την κλήση ενός υποπρογράμματος η πραγματική παράμετρος και η αντίστοιχη τυπική της είναι δυνατόν να έχουν το ίδιο όνομα. Μονάδες 10 ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Β.1 Να αναφέρετε τις τυποποιημένες κατηγορίες τεχνικών-μεθόδων σχεδίασης αλγορίθμων. Μονάδες 6 Β.2 Ποια η διαφορά μεταξύ διερμηνευτή και μεταγλωττιστή; Μονάδες 6 Γ.1 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1,2,3,4, από τη Στήλη Α και δίπλα το γράμμα α,β, της Στήλης Β που δίνει το σωστό χαρακτηρισμό. Στήλη Α Στήλη Β 1. Εύστοχη χρήση ορολογίας α. Σαφήνεια διατύπωσης προβλήματος 2. Τήρηση λεξικολογικών και συντακτικών κανόνων β. Καθορισμός απαιτήσεων 3. Επακριβής προσδιορισμός δεδομένων 4. Λεπτομερειακή καταγραφή ζητουμένων Μονάδες 4 ΤΕΛΟΣ 2ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 3ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ.2 Στο παρακάτω τμήμα προγράμματος να μετατρέψετε την αλγοριθμική δομή της πολλαπλής επιλογής σε ισοδύναμη αλγοριθμική δομή ΕΠΙΛΕΞΕ. ΓΡΑΨΕ "Δώσε αριθμό από 0 έως και 5" ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΑΝ Χ=0 ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ "μηδέν" ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ (Χ=1) ή (Χ=3) ή (Χ=5) ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ "περιττός αριθμός" ΑΛΛΙΩΣ_ΑΝ (Χ=2) ή (Χ=4) ΤΟΤΕ ΓΡΑΨΕ "άρτιος αριθμός" ΑΛΛΙΩΣ ΓΡΑΨΕ "έδωσες λάθος αριθμό" ΤΕΛΟΣ_ΑΝ Μονάδες 6 Δ. Δίνεται το παρακάτω τμήμα κειμένου: Οι λόγοι που αναθέτουμε την επίλυση ενός προβλήματος σε υπολογιστή σχετίζονται με: . την ..........1........... των υπολογισμών. . την ..........2........... των διαδικασιών. . την ταχύτητα εκτέλεσης των ..........3........... . . το μεγάλο πλήθος των ..........4........... . Δίνονται οι παρακάτω λέξεις: α. πολυπλοκότητα ΤΕΛΟΣ 3ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 4ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ β. δεδομένων γ. ζητουμένων δ. αληθοφάνεια ε. πράξεων στ. επαναληπτικότητα Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς 1,2,3,4, που βρίσκονται στα κενά διαστήματα και δίπλα να γράψετε το γράμμα α, β, γ, δ, ε, στ, που αντιστοιχεί στη σωστή λέξη. Δύο λέξεις δεν χρησιμοποιούνται. Μονάδες 8 ΘΕΜΑ 2ο Δίνεται το παρακάτω πρόγραμμα σε γλώσσα: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: x, n, m, pow, z ΑΡΧΗ ΔΙΑΒΑΣΕ x,n m ?? n pow ?? 1 z ?? x ΟΣΟ m > 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ ΟΣΟ ( m MOD 2) = 0 ΕΠΑΝΑΛΑΒΕ m ?? m DIV 2 z ?? z * z ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ m ?? m-1 ΓΡΑΨΕ pow pow ?? pow*z ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ pow ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Α ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 5ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ α. Να κατασκευάσετε το ισοδύναμο διάγραμμα ροής του προγράμματος Α. Μονάδες 8 β. Να γράψετε στο τετράδιό σας τις τιμές της μεταβλητής pow που θα εμφανιστούν κατά την εκτέλεση του προγράμματος Α, αν ως τιμές εισόδου δοθούν οι αριθμοί: x = 2, n = 3. Μονάδες 12 ΘΕΜΑ 3ο Μία εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων έχει νοικιάσει 30 αυτοκίνητα τα οποία κατηγοριοποιούνται σε οικολογικά και συμβατικά. Η πολιτική χρέωσης για την ενοικίαση ανά κατηγορία και ανά ημέρα δίνεται στον παρακάτω πίνακα. ΗΜΕΡΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ 1-7 30? ανά ημέρα 40? ανά ημέρα 8-16 20? ανά ημέρα 30? ανά ημέρα από 17 και άνω 10? ανά ημέρα 20? ανά ημέρα 1. Να αναπτύξετε πρόγραμμα το οποίο: α. Περιλαμβάνει τμήμα δηλώσεων μεταβλητών. Μονάδες 2 β. Για κάθε αυτοκίνητο το οποίο έχει ενοικιαστεί: i. Διαβάζει την κατηγορία του («ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ» ή «ΣΥΜΒΑΤΙΚΑ») και τις ημέρες ενοικίασης. Μονάδες 2 ii. Καλεί υποπρόγραμμα με είσοδο την κατηγορία του αυτοκινήτου και τις ημέρες ενοικίασης και υπολογίζει με βάση τον παραπάνω πίνακα τη χρέωση. Μονάδες 2 ΤΕΛΟΣ 5ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 6ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ iii. Εμφανίζει το μήνυμα "χρέωση" και τη χρέωση που υπολογίσατε. Μονάδες 2 γ. Υπολογίζει και εμφανίζει το πλήθος των οικολογικών και των συμβατικών αυτοκινήτων. Μονάδες 4 2. Να κατασκευάσετε το κατάλληλο υποπρόγραμμα του ερωτήματος 1.β.ii . Μονάδες 8 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: 1)Δεν απαιτείται έλεγχος εγκυρότητας για τα δεδομένα εισόδου και 2) Ο υπολογισμός της χρέωσης δεν πρέπει να γίνει κλιμακωτά. ΘΕΜΑ 4ο Στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου συμμετέχουν 16 ομάδες. Κάθε ομάδα συμμετέχει σε 30 αγώνες. Να γράψετε αλγόριθμο ο οποίος: α. Διαβάζει σε μονοδιάστατο πίνακα ΟΝ[16] τα ονόματα των ομάδων. Μονάδες 2 β. Διαβάζει σε δισδιάστατο πίνακα ΑΠ[16,30] τα αποτελέσματα σε κάθε αγώνα ως εξής: Τον χαρακτήρα «Ν»για ΝΙΚΗ Τον χαρακτήρα «Ι» για ΙΣΟΠΑΛΙΑ Τον χαρακτήρα «Η» για ΗΤΤΑ και κάνει τον απαραίτητο έλεγχο εγκυρότητας των δεδομένων. Μονάδες 4 γ. Για κάθε ομάδα υπολογίζει και καταχωρεί σε δισδιάστατο πίνακα ΠΛ[16,3] το πλήθος των νικών στην πρώτη στήλη, το πλήθος των ισοπαλιών στη δεύτερη ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΑΠΟ 7 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 7ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ στήλη, και το πλήθος των ηττών στην τρίτη στήλη του πίνακα. Ο πίνακας αυτός πρέπει προηγουμένως να έχει μηδενισθεί. Μονάδες 6 δ. Με βάση τα στοιχεία του πίνακα ΠΛ[16,3] υπολογίζει και καταχωρεί σε νέο πίνακα ΒΑΘ[16] τη συνολική βαθμολογία κάθε ομάδας, δεδομένου ότι για κάθε νίκη η ομάδα παίρνει τρεις βαθμούς, για κάθε ισοπαλία έναν βαθμό και για κάθε ήττα κανέναν βαθμό. Μονάδες 3 ε. Εμφανίζει τα ονόματα και τη βαθμολογία των ομάδων ταξινομημένα σε φθίνουσα σειρά με βάση τη βαθμολογία. Μονάδες 5ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΝ) 31 ΜΑΪΟΥ 2008 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Α. 1 Σωστό 2. Λάθος 3. Λάθος 4. Σωστό 5. Σωστό Β.1 . Μέθοδος διαίρει και βασίλευε . Μέθοδος δυναμικού προγραμματισμού . Άπληστη μέθοδος Β.2 Ο μεταγλωττιστής δέχεται σαν είσοδο ένα πρόγραμμα γραμμένο σε γλώσσα υψηλού επιπέδου και παράγει ένα ισοδύναμο πρόγραμμα σε γλώσσα μηχανής που είναι ανεξάρτητο ατό το αρχικό πρόγραμμα. Αντίθετα ο διερμηνευτής διαβάζει μία προς μία τις εντολές του αρχικού προγράμματος και για κάθε μια εκτελεί αμέσως μια ισοδύναμη ακολουθία εντολών μηχανής. Η χρήση μεταγλωττιστή έχει το μειονέκτημα ότι προτού χρησιμοποιηθεί ένα πρόγραμμα πρέπει να περάσει από τη διαδικασία μεταγλώττισης και σύνδεσης σε αντίθεση με τον διερμηνευτή που η εκτέλεση είναι άμεση. Η εκτέλεση του προγράμματος με τον μεταγλωττιστή καθίσταται πιο αργή, σημαντικά μερικές φορές από εκείνη του ισοδύναμου εκτελέσιμου προγράμματος που παράγει ο μεταγλωττιστής. AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 2 Γ.1 1. α 2. α 3. β 4. β Γ.2 ΓΡΑΨΕ "Δώσε αριθμό από 0 έως και 5" ΔΙΑΒΑΣΕ Χ ΕΠΙΛΕΞΕ Χ ΠΕΡΙΠΤΣΗ 0 ΓΡΑΨΕ "Μηδέν" ΠΕΡΙΠΤΣΗ 1,3,5 ΓΡΑΨΕ "Περιττός αριθμός" ΠΕΡΙΠΤΣΗ 2,4 ΓΡΑΨΕ "Αρτιος αριθμός" ΠΕΡΙΠΤΣΗ ΑΛΛΙΣ ΓΡΑΨΕ "Εδωσες λάθος αριθμό" ΤΕΛΟΣ_ΕΠΙΛΟΓΝ Δ. 1. α (πολυπλοκότητα) 2. στ (επαναληπτικότητα) 3. ε (πράξεων) 4. β (δεδομένων) AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 3 ΘΕΜΑ 2 α. A x, n m n pow 1 z x m > 0 m DIV 2 m MOD 2=0 z pow ! "# m z z m m - 1 pow pow 2 pow AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 4 β. Αριθμός επανάληψης εξωτερικού βρόχου Αριθμός επανάληψης εμφωλευμένου βρόχου x n m pow z m>0 m MOD 2 = 0 οθόνη 2 3 3 1 2 Αληθής 1 2 2 Ψευδής 1 Αληθής 1 1 4 2 0 8 Ψευδής 2 Ψευδής 8 AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 5 ΘΕΜΑ 3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑ_3 ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: ΠΛ_ΣΥΜΒ , ΠΛ_ΟΙΚ , Ι, HMEΡ , ΧΡ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: Τ ΑΡΧΗ ΠΛ_ΣΥΜΒ ? 0 ΠΛ_ΟΙΚ ? 0 ΓΙΑ Ι ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 30 ΓΡΑΨΕ "Δώστε τον τύπο του αυτοκινήτου" ΔΙΑΒΑΣΕ Τ ΓΡΑΨΕ "Δώστε τις μέρες ενοικίασης " ΔΙΑΒΑΣΕ ΗΜΕΡ ΧΡ ? ΧΡΕEΣΗ(Τ , ΗΜΕΡ) ΓΡΑΨΕ "Η ΧΡΕEΣΗ ΕΙΝΑΙ: ",ΧΡ ΑΝ Τ="ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ" ΤΟΤΕ ΠΛ_ΑΛΛΙΣ ΟΙΚ ? ΠΛ_ΟΙΚ + 1 ΠΛ_ΣΥΜΒ ? ΠΛ_ΣΥΜΒ + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΡΑΨΕ "πλήθος συμβατικών:" , ΠΛ_ΣΥΜΒ ΓΡΑΨΕ "πλήθος οικολογικών:" , ΠΛ_ΟΙΚ ΤΕΛΟΣ_ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ !______________________________________ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΧΡΕEΣΗ(Α,Β):ΑΚΕΡΑΙΑ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ ΑΚΕΡΑΙΕΣ: Β ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ: Α ΑΡΧΗ ΑΝ Α= "ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ" ΤΟΤΕ ΑΝ Β<=7 ΤΟΤΕ ΧΡΕEΣΗ ? 30*Β ΑΛΛΙΣ_ΑΝ Β<=16 ΤΟΤΕ ΧΡΕEΣΗ ? 20*Β ΑΛΛΙΣ ΧΡΕEΣΗ ? 10*Β ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΑΛΛΙΣ ΑΝ Β<=7 ΤΟΤΕ ΧΡΕEΣΗ ? 40*Β ΑΛΛΙΣ_ΑΝ Β<=16 ΤΟΤΕ ΧΡΕEΣΗ ? 30*Β ΑΛΛΙΣ ΧΡΕEΣΗ ? 20*Β ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ AEDAEAAOOCNEA O. AOAIOEAA - EEIANAAOIO DANEOOANE 6 ΘΕΜΑ 4 ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΘΕΜΑ_4 ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 16 ΕΜΦΑΝΙΣΕ "ΔEΣΕ ΟΝΟΜΑ ΟΜΑΔΑΣ" ΔΙΑΒΑΣΕ ΟΝ[i] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 16 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 30 ΑΡΧΗ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΠ[i,j] ΜΕΧΡΙΣ_ΟΤΟΥ (ΑΠ[i,j]="Ν") Η (ΑΠ[i,j]="Ι") Η (ΑΠ[i,j]="Η") ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 16 ΠΛ[i,1] ? 0 ΠΛ[i,2] ? 0 ΠΛ[i,3] ? 0 ΓΙΑ j ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 30 ΑΝ ΑΠ[i,j] = "Ν" ΤΟΤΕ ΠΛ[i,1] ? ΠΛ[i,1] + 1 ΑΛΛΙΣ_ΑΝ ΑΠ[i, j] = "Ι" ΤΟΤΕ ΠΛ[i,2] ? ΠΛ[i,2] + 1 ΑΛΛΙΣ ΠΛ[i,3] ? ΠΛ[i,3] + 1 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 16 ΒΑΘ[i] ? ΠΛ[i,1]* 3 + ΠΛ[i,2] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ i ΑΠΟ 2 ΜΕΧΡΙ 16 ΓΙΑ j ΑΠΟ 16 ΜΕΧΡΙ i ΜΕ_ΒΗΜΑ ? 1 ΑΝ ΒΑΘ[j] > ΒΑΘ[j ? 1] ΤΟΤΕ temp1 ? ΒΑΘ[j] ΒΑΘ[j] ? ΒΑΘ[j ? 1] ΒΑΘ[j ? 1] ? temp1 temp2 ? ΟΝ[j] ΟΝ[j] ? ΟΝ[j ? 1] ΟΝ[j ? 1] ? temp2 ΤΕΛΟΣ_ΑΝ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΓΙΑ i ΑΠΟ 1 ΜΕΧΡΙ 16 ΕΜΦΑΝΙΣΕ ΟΝ[i], ΒΑΘ[i] ΤΕΛΟΣ_ΕΠΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΕΛΟΣ ΘΕΜΑ_4

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ
ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΤΡΙΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2008
ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ:
ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚ. ΕΠΙΧ. & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ
(ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ)
ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4)

ΟΜΑΔΑ Α
Στις παρακάτω προτάσεις, από Α.1 μέχρι και Α.6 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α.1 Η έρευνα των αναγκών των καταναλωτών είναι ενέργεια της λειτουργίας της Έρευνας και Ανάπτυξης.
Μονάδες 4
Α.2 Οι προμηθευτές υλικών ή υπηρεσιών εντάσσονται στο ειδικό (εσωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης.
Μονάδες 4
Α.3 Η καταγραφή του εξοπλισμού μιας επιχείρησης και η περιγραφή των χαρακτηριστικών του γνωρισμάτων, όπως είναι οι τεχνικές προδιαγραφές, το έτος προμήθειας κ.ά., αφορούν στον σχεδιασμό της παραγωγής.
Μονάδες 4
Α.4 Ο Max Weber υποστήριξε ότι η γραφειοκρατία (διοίκηση μέσω γραφείων) είναι το πλέον λογικό μέσο για την άσκηση ελέγχου πάνω στους ανθρώπους.
Μονάδες 4
Α.5 Η παραγωγικότητα της εργασίας είναι λειτουργικός στόχος της επιχείρησης, ο οποίος αναφέρεται στα συνολικά της μεγέθη.
Μονάδες 4
Α.6 Οι πρόσθετες αμοιβές για παραγωγικότητα (πριμ παραγωγικότητας) είναι μία από τις μεθόδους παρακίνησης των εργαζομένων.
Μονάδες 4 Στις παρακάτω προτάσεις, από Α.7 μέχρι και Α.9, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α.7 Μία επιχείρηση τον μήνα Απρίλιο παρήγαγε 20 μονάδες προϊόντος χρησιμοποιώντας 10 εργάτες. Η παραγωγικότητα της εργασίας στην επιχείρηση αυτή τον μήνα Απρίλιο ήταν ίση με:
α. 200.
β. 20.
γ. 2.
δ. 0,5.
Μονάδες 6
Α.8 Στη Διοίκηση Ανθρώπινων Πόρων, η κατάστρωση προγραμμάτων για την αντιμετώπιση ελλείψεων σε τεχνικά, επιστημονικά και διοικητικά στελέχη ανήκει στην επιμέρους λειτουργία:
α. του προγραμματισμού του ανθρώπινου δυναμικού.
β. των προσλήψεων.
γ. της εκπαίδευσης-ανάπτυξης.
δ. των εργασιακών σχέσεων.
Μονάδες 6
Α.9 Σύμφωνα με τη θεωρία των αναγκών του Α. Maslow, η ανάγκη του ανθρώπου για αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση ανήκει:
α. στις ανάγκες για ασφάλεια.
β. στις κοινωνικές ανάγκες.
γ. στις εγωιστικές ανάγκες ή ανάγκες αναγνώρισης.
δ. στις ανάγκες ολοκλήρωσης. Μονάδες 6
Α.10 Η επιχείρηση ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες κοινωνικές οργανώσεις, διότι συνδέεται με την έννοια της επιχειρηματικότητας. Τι σημαίνει (μονάδες 3) και ποια στοιχεία (μονάδες 5) εμπεριέχει η έννοια αυτή;
Μονάδες 8
ΟΜΑΔΑ Β
Β.1 Να περιγράψετε τις δύο βασικές διαστάσεις της ηγετικής συμπεριφοράς με κριτήριο τον συνολικό προσανατολισμό της συμπεριφοράς του ηγέτη.
Μονάδες 18
Β.2 Να περιγράψετε τους συντελεστές του management (δεν απαιτούνται παραδείγματα).
Μονάδες 12
Β.3 Από τις μεταβλητές του «μίγματος marketing», να περιγράψετε:
α. τα δίκτυα (κανάλια) διανομής.
Μονάδες 5
β. την προώθηση.
Μονάδες 15
ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝ ΣΗΣ & ΔΙΟΙΚ. ΕΠΙΧ. & ΥΠΗΡΕΣΙ Ν
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝ/ΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΠΛΗΡ. & ΥΠΗΡΕΣΙΝ)
27 ΜΑΪΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΟΜΑΔΑ Α
Α.1 Λάθος
Α.2 Σωστό
Α.3 Λάθος
Α.4 Σωστό
Α.5 Λάθος
Α.6 Σωστό
Α.7 γ
Α.8 α
Α.9 γ
Α.10
Από την ενότητα 1.2.1. Εισαγωγικές έννοιες στη σελίδα 25 του σχολικού βιβλίου παράγραφος
«Η επιχείρηση αποτελεί ασφαλώς μια κοινωνική οργάνωση, ξεχωρίζει όμως από αυτή, γιατί συνδέεται με την έννοια του επιχειρείν ή της επιχειρηματικότητας. Πρακτικά η έννοια αυτή:
Πρώτο, σημαίνει το συνδυασμό των συντελεστών παραγωγής με σκοπό τη δημιουργία υλικών αγαθών ή υπηρεσιών.
Δεύτερο, εμπεριέχει το στοιχείο της εισαγωγής και εφαρμογής καινοτομιών.
Τρίτο, εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου, που σημαίνει ότι κάθε επιχειρούμενος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής μπορεί να αποτύχει στο σκοπό του.»
ΟΜΑΔΑ Β
Β.1 Από την ενότητα 3.3.1.2. Πρότυπο Ηγετικής Συμπεριφοράς στη σελίδα 127 του σχολικού βιβλίου.
«Η πρώτη διάσταση ονομάστηκε προσανατολισμός προς τους ανθρώπους. Ο ηγέτης που ακολουθεί αυτόν τον τρόπο διοίκησης 2.2 και στη διατήρηση ανθρώπινων σχέσεων μεταξύ του ηγέτη και των συναδέλφων του.»
«Η δεύτερη διάσταση ονομάστηκε προσανατολισμός προς τα καθήκοντα. Σ΄ αυτήν την περίπτωση δίνεται μεγάλη προσοχή στο σχεδιασμό και την υλοποίηση 2.2 σε ενέργειες που αφορούν την υλοποίηση του έργου και την εκτέλεση των καθηκόντων.»
Β.2 Από την ενότητα 2.1.2.4 Οι συντελεστές του management στη σελίδα 61 του σχολικού βιβλίου. Η αποτελεσματική άσκηση του management στο πλαίσιο των επιχειρήσεων (ή οργανισμών) προϋποθέτει την ύπαρξη:

ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ΄ΤΑΞHΣ ΛΥΚΕΙΟΥ

                             ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ                                                                                                          ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
                                   ΤΡΙΤΗ 3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008
                                   ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ :
                                   ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
                                  ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΟΜΑΔΑ Α
Για τις προτάσεις από Α.1 μέχρι και Α.5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, και Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη.
Α.1 Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του καταμερισμού των έργων είναι ότι η μεγάλη εξειδίκευση οδηγεί και σε διάφορες βελτιώσεις του τρόπου με τον οποίο γίνεται η παραγωγή, δηλαδή σε διάφορες εφευρέσεις, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής.
Μονάδες 3
Α.2 Η εισοδηματική ελαστικότητα των κατώτερων αγαθών είναι αρνητική.
Μονάδες 3
Α.3 Η ζήτηση ενός αγαθού μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση με τη μεταβολή της τιμής ενός συμπληρωματικού αγαθού (ceteris paribus).
Μονάδες 3
Α.4 Η καμπύλη ζήτησης με ελαστικότητα ζήτησης ίση με το μηδέν σε όλα τα σημεία της είναι ευθεία παράλληλη προς τον άξονα των ποσοτήτων.
Μονάδες 3
Α.5 Στη φάση της καθόδου του οικονομικού κύκλου παρατηρούνται μείωση της κατανάλωσης, στασιμότητα ή μείωση των επενδύνσεων, μείωση του εισοδήματος και της απασχόλησης.
Μονάδες 3
Για τις προτάσεις Α.6 και Α.7 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της πρότασης και δίπλα του το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.
Α.6 Η ανεργία, που οφείλεται στην αδυναμία των εργατών να εντοπίζουν αμέσως τις επιχειρήσεις με τις κενές θέσεις εργασίας και στην αδυναμία των επιχειρήσεων να εντοπίσουν τους ανέργους εργάτες, ονομάζεται:
α. ανεργία ανεπαρκούς ζήτησης.
β. εποχιακή ανεργία.
γ. ανεργία τριβής.
δ. διαρθρωτική ανεργία.
Μονάδες 5
Α.7 Το οριακό προϊόν της εργασίας υπολογίζεται ως εξής:
α. μεταβολή του συνολικού προϊόντος/μεταβολή του συνολικού κόστους.
β. μεταβολή του συνολικού κόστους/μεταβολή του συνολικού προϊόντος .
γ. μεταβολή της ποσότητας της εργασίας/ .
δ. μεταβολή του συνολικού προϊόντος/μεταβολή της ποσότητας της εργασίας .
Μονάδες 5
ΟΜΑΔΑ Β
Ποιος είναι ο σκοπός του κράτους, όταν επιβάλλει σε ένα αγαθό ανώτατη τιμή διατίμησης; (μονάδες 8). Με τη βοήθεια διαγράμματος να εξηγήσετε τις συνέπειες, που έχει για την αγορά ενός αγαθού η επιβολή ανώτατης τιμής διατίμησης
(μονάδες 17).
Μονάδες 25
ΟΜΑΔΑ Γ
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται δεδομένα μιας υποθετικής οικονομίας στην οποία παράγεται μόνο ένα αγαθό. Έτος βάσης είναι το 2004.

2004 2005 2006

Τιμή 200 210 224

Ποσότητα 1200 1500

Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές

Δείκτης τιμών (%) 100

Τιμή 200 210 224 1.200 1.500 100 Α.Ε.Π. σε σταθερές τιμές 300.000 Κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. 160 200 Πληθυσμός (αριθμός ατόμων) 1.250 1.280 Εργατικό δυναμικό (αριθμός ατόμων) 1.200 Απασχολούμενοι (αριθμός ατόμων) 900 896 Άνεργοι (αριθμός ατόμων) Ποσοστό ανεργίας (%) 12,5 12,5
Γ.1 Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας τον παραπάνω πίνακα και λαμβάνοντας υπόψη ότι το εργατικό δυναμικό κάθε έτους αντιστοιχεί στο 80% του πληθυσμού του έτους, να συμπληρώσετε τα κενά του, παρουσιάζοντας τους σχετικούς υπολογισμούς.
Μονάδες 17
Γ.2 Να υπολογίσετε το πραγματικό Α.Ε.Π. του έτους 2005 σε σταθερές τιμές του 2006.
Μονάδες 5
Γ.3 Να υπολογίσετε τον ρυθμό πληθωρισμού μεταξύ των ετών 2005 και 2006.
Μονάδες 3
ΟΜΑΔΑ Δ
Δίνεται παρακάτω ο πίνακας προσφοράς μιας επιχείρησης η οποία λειτουργεί στη βραχυχρόνια περίοδο. Ο μοναδικός μεταβλητός συντελεστής παραγωγής που χρησιμοποιεί η επιχείρηση είναι η εργασία. Η τιμή (αμοιβή) της εργασίας είναι 900 χρηματικές μονάδες. Τιμή (P) Προσφερόμενη ποσότητα (Qs) 18 200 20 245
Δ.1 Εάν για την παραγωγή των 200 μονάδων προϊόντος η επιχείρηση χρησιμοποιεί 4 εργάτες, να υπολογίσετε το μεταβλητό κόστος της επιχείρησης (μονάδες 4). Ποιο είναι το μεταβλητό κόστος της επιχείρησης, όταν αυτή παράγει 245 μονάδες προϊόντος; (μονάδες 4).
Μονάδες 8
Δ.2 Να κατασκευαστεί ο πίνακας αγοραίας προσφοράς, αν το προϊόν αυτό παράγεται από 20 πανομοιότυπες επιχειρήσεις.
Μονάδες 5
Δ.3 Να βρεθεί η αγοραία συνάρτηση προσφοράς (η οποία είναι γραμμική).
Μονάδες 6
Δ.4 Να προσδιοριστούν αλγεβρικά η τιμή και η ποσότητα ισορροπίας στην αγορά του προϊόντος, αν η αγοραία ΤΕΛΟΣ 4ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ συνάρτηση ζήτησης είναι QD=8.400-50P, όπου QD είναι η ζητούμενη ποσότητα και P η τιμή.
Μονάδες 6
ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΡΙΑΣ
Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ
3 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΟΜΑΔΑ Α
Α.1: Σωστό,
Α.2: Σωστό,
Α.3: Λάθος,
Α.4: Λάθος,
Α.5: Σωστό
Α.6: γ,
Α.7: δ
ΟΜΑΔΑ Β
(Σχολικό Βιβλίο, Σελ. 100)
Σκοπός του κράτους με την επιβολή ανώτατης τιμής διατίμησης σε ένα αγαθό είναι η προστασία του καταναλωτή από υπερβολική άνοδο των τιμών (κυρίως σε αγαθά πρώτης ανάγκης). Τις συνέπειες αυτής της παρέμβασης μπορούμε να μελετήσουμε στο διάγραμμα. Αν για ένα αγαθό η καμπύλη ζήτησης είναι D, η καμπύλη προσφοράς S και το σημείο τομής τους είναι το Ε, η τιμή ισορροπίας είναι Ρ1 και η ποσότητα ισορροπίας Q1.
Εάν το κράτος θεωρεί την τιμή Ρ1 υπερβολική για το συγκεκριμένο αγαθό, γιατί, για παράδειγμα, είναι πρώτης ανάγκης και η υψηλή τιμή του θίγει τις φτωχότερες τάξεις, τότε το υπουργείο Εμπορίου με αγορανομική διάταξη επιβάλλει ανώτατη τιμή πώλησης Ρ, η οποία είναι μικρότερη από την τιμή ισορροπίας Ρ1. Στην τιμή αυτή οι παραγωγοί είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν ποσότητα QS, ενώ οι καταναλωτές ζητούν ποσότητα QD. Έτσι δημιουργείται έλλειμμα ίσο με τη διαφορά QD - QS. Άμεση, δηλαδή, συνέπεια της επιβολής ανώτατης τιμής είναι η εμφάνιση ελλειμμάτων. Στην περίπτωση αυτή γνωρίζουμε ότι στην αγορά του αγαθού υπάρχει ανισορροπία και τάσεις για άνοδο της τιμής.
Εφόσον η τιμή δεν μπορεί να αυξηθεί λόγω κρατικής παρέμβασης, δεν πρόκειται να υπάρξει ισορροπία στην αγορά του αγαθού. Αν το κράτος έχει τον απόλυτο έλεγχο της προσφερόμενης ποσότητας, μπορεί να διανέμει το αγαθό με δελτία και σε περιορισμένες ποσότητες για κάθε άτομο. Μπορεί επίσης να διανέμει με σειρά προτεραιότητας, που σημαίνει ουρές στα καταστήματα που το πωλούν.
Αυτό που συνήθως συμβαίνει είναι η δημιουργία «μαύρης αγοράς», δηλαδή το αγαθό πωλείται παράνομα σε τιμή μεγαλύτερη από τη νόμιμη. Στο διάγραμμα βλέπουμε ότι την ποσότητα QS, που προσφέρουν οι παραγωγοί, υπάρχουν καταναλωτές που είναι διατεθειμένοι να την πληρώσουν στην τιμή Ρ2. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους πωλητές να πωλούν με «καπέλο» πάνω από την ανώτατη τιμή. Το ύψος του καπέλου μπορεί να φτάσει μέχρι τη διαφορά Ρ2 - Ρ. 2 Διάγραμμα: Οι συνέπειες της επιβολής ανώτατης τιμής D S E Q P 1 2 S έλλειμμα Q1 QD Q P P1 PA O
Με την επιβολή ανώτατης τιμής μπορεί να ανατρέπεται η ισορροπία στην αγορά και να δημιουργούνται ελλείμματα και παράνομες αγορές. Αυτό δε σημαίνει ότι το κράτος δεν πρέπει να παρεμβαίνει στη λειτουργία της αγοράς, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω. Η επιβολή ανώτατης τιμής πρέπει να είναι βραχυχρόνια, για να αποφεύγεται η «μαύρη αγορά».
ΟΜΑΔΑ Γ
Γ.1 Για τη συμπλήρωση των κενών του πίνακα χρησιμοποιούμε τους παρακάτω τύπους: ΑΕΠ μ = P Q ΑΕΠ μ = (ΑΕΠ ονομ / Δ.Τ.) 100 Δ.Τ. = (P ετους / P ετους βάσης) 100 Κατά Κεφαλή ΑΕΠ πραγμ = ΑΕΠ πραγμ / Πληθυσμός Εργατικό Δυναμικό = 0,8 Πληθυσμός Εργατικό Δυναμικό = Άνεργοι + Απασχολούμενοι Ποσοστό Ανεργίας = Άνεργοι / Εργατικό Δυναμικό 2004 2005 2006 Τιμή 200 210 224 Ποσότητα 1.000 1.200 1.500 Α.Ε.Π. σε τρέχουσες τιμές 200.000 252.000 336.000 Δείκτης τιμών (%) 100 105 112 Α.Ε.Π. σε σταθερές τιμές 200.000 240.000 300.000 Κατά κεφαλήν πραγματικό Α.Ε.Π. 160 187,5 200 Πληθυσμός (αριθμός ατόμων) 1.250 1.280 1.500 Εργατικό δυναμικό (αριθμός ατόμων) 1.000 1.024 1.200 Απασχολούμενοι (αριθμός ατόμων) 900 896 1.050 Άνεργοι (αριθμός ατόμων) 100 128 150 Ποσοστό ανεργίας (%) 10 12,5 12,5
Γ.2 Έτος βάσης 2006: 112 100 93,75 100 105 2006 2005 2005 = = = Σταθερές τιμές 2006: 93,75 100 268.800 χρημ.μονάδες Τ 100 252.000 ΑΕΠ ΑΕΠ 2005 μ 2005 μ 2005 = = = Γ.3 105 6,66% 112 105 2005 2006 2005 2006 = ? = ? =
ΟΜΑΔΑ Δ
Δ.1 VC200 = ω L4 = 900 4 = 3.600
Γνωρίζουμε ότι η καμπύλη προσφοράς της επιχείρησης στη βραχυχρόνια περίοδο είναι το ανερχόμενο τμήμα της καμπύλης του οριακού κόστους πάνω από την καμπύλη του μέσου μεταβλητού κόστους.
Άρα ισχύει η σχέση MC = P AVC 45 VC 4.500 Q Q 20 VC 3.600 MC VC VC 245 245 245 200 245 200 245 = ? = ? ? =
Δ.2 P Qs 20 Qs = Qs αγοράς 18 200 4.000 20 245 4.900
Δ.3 Qs = γ + δ P 4.000 = γ + δ 18 4.900 = γ + δ 20 900 = 2 δ δ = 450 4.900 = γ + (450 20) γ = - 4100
Άρα Qs = - 4.100 + 450 P
Δ.4 QD = Qs 8.400 - 50 PE = - 4.100 + 450 PE 12.500 = 500 PE PE = 25 QE = QD(PE) = 8.400 - (50 25) = 7.150